«شاپور» و «آناهیتا»، هدف گلولهها و پتکها
پس از بهرام و گرزش، نوبت به شاپور رسید |
خبرنگار امرداد - آفتاب یزدانی :
نقش قندیل، نقشبرجستهای است در روستای قندیل که پیشکش گل از سوی «شاپور اول ساسانی» را به «آذر آناهیتا»، نشان میدهد. به گفتهی برخی منابع محلی،بخشهایی از این نقشبرجسته با شلیک گلوله یا خوردن چیزی سخت مانند پتک، ویران شده است. پس از آسیب به گرزِ بهرام در تنگچوگان، گویا اینبار نوبت به شاپور و آناهیتا رسیدهاست. به گزارش تابناک، در این آسیبرسانی، بخش هایی از سنگ دیوارهی سمت راست، بخشهایی از خود اثر و پایین نقشبرجسته ویران شده است.
«محسن عباسپور»، فعال میراث فرهنگی و هموند سازمان غیردولتی «هم اندیشان
جوان» در شهرستان کازرون در اینباره گفت: «در برابر نقش قندیل، سنگی بود
که شخص یا اشخاصی، گویا با شلیک گلوله یا با وسیلهای پتکمانند، آسیبهایی
به آن رساندهاند اما اصلیترین آسیب جدا کردن بخشی از سنگ دیوارهای است
که نقش قندیل روی آن کنده شده به گونهای که در فاصله حدودا 40سانتی متری
از بازوی بانویی که در این نقش فضایی 50 در 30 سانتی متر بهگونهی عمدی
کنده شده است.»
به گفتهی عباسپور گمانهی دیگری که میتوان برای آسیب به این یادمان
میتوان پنداشت، دشمنیهای شخصی با کارکنان میراث یا نگهبان این یادمان
تاریخی در روستای قندیل است، البته این گمان نیاز به بررسیهای بیشتر
دستگاههای قضایی دراینباره دارد.»
عباسپور در دنباله با اشاره به نیازی که برای افزایش نگهداریها از این گونه یادمانها در شهرستان کازرون به چشم میآید، گفت: «در پیگیریهایی که پس از ویرانی «نقش بهرام» در «تنگ چوگان» برای افزایش ضریب امنیت نقوشبرجستهی این تنگه باستانی دنبال شد، بارها گفتیم که باید برای سه نقشبرجستهی دیگر کازرون که در جاهایی هستند که دسترسی کمی به آنها هست و فاقد هرگونه ضریب امنیتی هستند نیز کارهای امنیتی انجام شود اما شوربختانه این هشدارها جدی گرفته نشد تا اینکه امروز ناچاریم این آسیبها و ویرانیها را ببینیم.»
به باور وی افزونبر نقش قندیل، نقش برجسته «سرمشهد» و نقش «پریشو» نیز از دیگر نگارکندهایی هستند که با خطر ویرانیهای اینگونهای روبهرویند.
آسیبرسانی
به نقش قندیل در حالی انجام میشود که به گفتهی منابع محلی، اهالی روستای
قندیل حساسیت بالایی نسبت به این اثر تاریخی دارند. به گونهای که بودن
افراد ناشناس در نزدیکی این نقش را به شتاب پیگیری و گزارش می کنند.
آسیبرسانی و ویرانی یادمانهای تاریخی در سالهای کنونی، همیشه بخشی از
اصلیترین خبرهای بخش میراث تاریخی کشور بوده است، با این حال بخش بزرگی از
این ویرانیها به شوندهایی(:دلایلی) سودجویانه برای یافتن آثار تاریخی و
فروش آنها در بازارهای غیرقانونی انجام میگرفت. با این حال روند تازهی
ویرانیها نشان میدهد شوند این آسیبرسانیها، چیزی جز سودجویی بودهاست.
این کاروانسرا در 60 کیلومتری جاده یزد - کرمان و در فاصله 500 متری از جاده قرار دارد.
این کاروانسرا به دستور زین الدین گنجعلی خان ریگ حکمران کرمان و به امر شاه عباس ماضی در قرن 10 قمری ساخته شد.
کاروانسرای زین الدین در قرن 10 قمری محل استقرار تفنگچیان و مستحفظان بوده و اکنون با حفظ اصالت پیشینش، هتل گردشگران در یزد شده است.
کاروانسرای زینالدین؛ عملکرد خوب، نتیجه بد
این کاروانسرا از نظر معماری دارای اهمیت خاصی است و نمونه دیگری از آن به جز کاروانسرای بین کاشان و نطنز که ویران شده، وجود ندارد.
نقشه این کاروانسرا به شکل دایره است و دارای 5 برج نیم دایره است که به دیواره 8 متری آن متصلاند.
ساختمان این بنا از آجر است. پس از سر در نسبتاً وسیع ضلع جنوبی، هشتی و سپس صحن دوازده ضلعی قرار دارد.
در اطراف صحن، رواقهای سکوداری وجود دارد و در انتهای هر رواق اتاقهایی مشابه دیده میشود.
در طرفین هشتی ورودی و پشت اتاقها، راهروهای وسیع و طولانی قرار دارد که اصطبل چهارپایان بود. فضای ضلع شمالی بنا- گویا شاه نشین- دارای سقفی بلند با کاربندی است.
در داخل بنا عمدتاً از تزیینات آجر در نما استفاده شده که تابع طرح 12 ضلعی حیاط یا صحن مرکزی آن است. قسمت شاهنشین در بدنه و سقف دارای اندود گچ و کاربندی است.
کنگرهها و تیراندازهای لبه بام، ترکیب انحنای برج و دیواره ها و نمای تمام آجر آن، چهره خاصی به این کاروانسرا بخشیده است.
از بارزترین مشخصه این بنا میتوان به قرینه بودن شرق و غرب آن اشاره کرد و آب آن نیز از چشمه تامین میشد که امروزه نیز وجود دارد.
این کاروانسرا در سال 2006 دیپلم افتخار یونسکو به دلیل «احیا و ساماندهی با بهره گیری از مصالح سنتی» دریافت کرد.
این بنای تاریخی بازسازی و به محل مناسبی برای اسکان و پذیرایی گردشگران تبدیل شده است.
کاروانسرای زین الدین با شماره ثبتی 926 و مورخ 28/5/51 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
http://hamshahrionline.ir