وصیت نامه کوروش کبیر

وصیت نامه کوروش کبیر


فرزندان من، دوستان من! من اکنون به پایان زندگی نزدیک گشته*ام. من آن را با نشانه*های آشکار دریافته*ام.
وقتی درگذشتم مرا خوشبخت بپندارید و کام من این است که این احساس در کردار و رفتار شما نمایانگر باشد، زیرا من به هنگام کودکی، جوانی و پیری بخت*یار بوده*ام. همیشه نیروی من افزون گشته است، آن چنان که هم امروز نیز احساس نمی*کنم که از هنگام جوانی ناتوان*ترم.


من دوستان را به خاطر نیکویی*های خود خوشبخت و دشمنانم را فرمان*بردار خویش دیده*ام.

زادگاه من بخش کوچکی از آسیا بود. من آنرا اکنون سربلند و بلندپایه باز می*گذارم. اما از آنجا که از شکست در هراس بودم ، خود را از خودپسندی و غرور بر حذر داشتم. حتی در پیروزی های بزرگ خود ، پا از اعتدال بیرون ننهادم. در این هنگام که به سرای دیگر می*گذرم، شما و میهنم را خوشبخت می*بینم و از این رو می*خواهم که آیندگان مرا مردی خوشبخت بدانند. مرگ چیزی است شبیه به خواب . در مرگ است که روح انسان به ابدیت می پیوندد و چون از قید و علایق آزاد می گردد به آتیه تسلط پیدا می کند و همیشه ناظر اعمال ما خواهد بود پس اگر چنین بود که من اندیشیدم به آنچه که گفتم عمل کنید و بدانید که من همیشه ناظر شما خواهم بود ، اما اگر این چنین نبود آنگاه ازخدای بزرگ بترسید که در بقای او هیچ تردیدی نیست و پیوسته شاهد و ناظر اعمال ماست.


باید آشکارا جانشین خود را اعلام کنم تا پس از من پریشانی و نابسامانی روی ندهد.
من شما هر دو فرزندانم را یکسان دوست می*دارم ولی فرزند بزرگترم که آزموده*تر است کشور را سامان خواهد داد.


فرزندانم! من شما را از کودکی چنان پرورده*ام که پیران را آزرم دارید و کوشش کنید تا جوان*تران از شما آزرم بدارند.
تو کمبوجیه، مپندار که عصای زرین پادشاهی، تخت و تاجت را نگاه خواهد داشت. دوستان یک رنگ برای پادشاه عصای مطمئن*تری هستند.


همواره حامی کیش یزدان پرستی باش، اما هیچ قومی را مجبور نکن که از کیش تو پیروی نماید و پیوسته و همیشه به خاطر داشته باش که هر کسی باید آزاد باشد تا از هر کیشی که میل دارد پیروی کند .


هر کس باید برای خویشتن دوستان یک دل فراهم آورد و این دوستان را جز به نیکوکاری به دست نتوان آورد.
از کژی و ناروایی بترسید .اگر اعمال شما پاک و منطبق بر عدالت بود قدرت شما رونق خواهد یافت ، ولی اگر ظلم و ستم روا دارید و در اجرای عدالت تسامح ورزید ، دیری نمی انجامد که ارزش شما در نظر دیگران از بین خواهد رفت و خوار و ذلیل و زبون خواهید شد . من عمر خود را در یاری به مردم سپری کردم . نیکی به دیگران در من خوشدلی و آسایش فراهم می ساخت و از همه شادی های عالم برایم لذت بخش تر بود.


به نام خدا و نیاکان درگذشته*ی ما، ای فرزندان اگر می خواهید مرا شاد کنید نسبت به یکدیگر آزرم بدارید.
پیکر بی*جان مرا هنگامی که دیگر در این گیتی نیستم در میان سیم و زر مگذارید و هر چه زودتر آن را به خاک باز دهید. چه بهتر از این که انسان به خاک که این*همه چیزهای نغز و زیبا می*پرورد آمیخته گردد.
من همواره مردم را دوست داشته*ام و اکنون نیز شادمان خواهم بود که با خاکی که به مردمان نعمت می*بخشد آمیخته گردم.


هم*اکنون درمی یابم که جان از پیکرم می*گسلد ... اگر از میان شما کسی می*خواهد دست مرا بگیرد یا به چشمانم بنگرد، تا هنوز جان دارم نزدیک شود و هنگامی که روی خود را پوشاندم، از شما خواستارم که پیکرم را کسی نبیند، حتی شما فرزندانم. پس از مرگ بدنم را مومیای نکنید و در طلا و زیور آلات و یا امثال آن نپوشانید . زودتر آنرا در آغوش خاک پاک ایران قرار دهید تا ذره ذره های بدنم خاک ایران را تشکیل دهد . چه افتخاری برای انسان بالاتراز اینکه بدنش در خاکی مثل ایران دفن شود.
از همه پارسیان و هم* پیمانان بخواهید تا بر آرامگاه من حاضر گردند و مرا از اینکه دیگر از هیچگونه بدی رنج نخواهم برد شادباش گویند.


به واپسین پند من گوش فرا دارید. اگر می*خواهید دشمنان خود را تنبیه کنید، به دوستان خود نیکی کنید

شادی از نظر اوستا

در اوستا می خوانیم «ای فردا» مرا از بهترین کردارها و گفتارها بیاگاهان و مرا با توانایی خود از آن ستایش که باغ بندگان است آگاه ساز تا زندگی به خواست شما شاد و خرم و تازه گردد.

تعریف و جایگاه کار و تولید در دین زرتشتی و سیره ی پیشوایان آن

به نام اهورامزدا

تعریف و جایگاه کار و تولید در دین زرتشتی و سیره ی پیشوایان آن

تعریف کار :

الف – خلاصه ای از تعریف کار و تولید به طور ساده در اقتصاد امروز:

کار،بخش اساسی از زندگی ما می باشد و یکی از عوامل تولید که تمام فعالیت های اقتصادی انسان اعم از فکری ، بدنی یا تخصصی وغیر تخصصی برای تولید ثروت را در برمی گیرد.

کار در لغت نامه دهخدا : آنچه از شخص یا چیزی صادر گردد،آنچه شخص خود را بدان مشغول سازد؛فعل وعمل و کردار

کار در واژه نامه آکسفورد:کسب وکار به معنی خرید و فروش و تجارت آمده است.

کار در واژه نامه لانگ من :کسب وکار به فعالیت پول در آوردن وتجارتی که از آن پول حاصل می شود گفته می شود.

کار در تعریف بانک مرکزی جمهوری اسلامی :

هر فعالیت فکری یا بدنی که منظور کسب در آمد(نقدی یا غیر نقدی) صورت پذیرد و هدف آن تولید کالا یا ارائه خدمات باشد،کار محسوب می شود .فعالیت هایی نظیر خانه داری وتحصیل و ورزش غیر حرفه ای در این تعریف به حساب نمی آید.

کسب و کار در حالت کلی : کسب وکارعبارت از حالتی از مشغولیت وبه طور عام شامل فعالیت هایی است که تولید وخرید کالا و خدمات ، با هدف فروش وکسب سود صورت می گیرد.اگر فرهنگ کار نهادینه شود کار ارزش تلقی شده و افراد از طریق کار کردن به توسعه اقتصادی کمک می کنند.

تعریف تولید:

تولید در لغت: به معنی ایجاد کردن ،ساختن و آفرینش است.

تولید در سنت: به معنی به وجود آوردن است.

تولید از نظر اقتصادی: ایجاد تغییرات در منابع خام و اولیه وتبدیل به کالای نیمه ساخته یا محصول می باشد.

ب-تاریخچه ای از اقتصاد دینی:

تاریخ کلیه مذاهب نشان می دهد که بنیان گذار دین یا پیامبر همیشه گفتارش از روی دانش وحکمت الهی والهامی از جانب خداوند یگانه خالق هستی بوده است.

گات ها از باستانی ترین سرود های دینی وکهن ترین آثار نوشته قوم آریایی است.این سرود ها سراسر دستور های نیک اخلاقی و فرمان های برگزیده دین اشو زرتشت است وباید آنرا پایه واساس دین زرتشت دانست.

البته کلمات اقتصادی مثل کار وتولید مستقیما تعریف نشده است و با توجه به تبلیغات جهانی سازی اقتصاد که نابودی  سنت ودین را هدف گرفته است کاری بس مشکل است اما با توجه به ترجمه و تحلیل های گات ها می توان تعریف دقیقی با معیار های امروزی برای تولید وکار و ارزشهای آنها در جامعه زرتشتی  نتیجه گرفت.

"ای خداوند خرد کسانی از آن پاداش گران بها نوید داده شده بهره مند خواهند گردید که کار را از روی خرد و منش پاک انجام دهند،برای پیشرفت و آبادانی جهان کوشش کنند ؛خواست خداوند هستی بخش را بر آورده سازند و در پرتو راستی و پاکی در پیشرفت اراده الهی کوشا باشند ."یسنا سرود 34 بند 14 ترجمه موبد آذرگشسب

سروده بالا اگرچه از کتاب اقتصاد نیست اما بیانی اقتصادی در زمینه مذهب است واساس کار بر مبنای عقل وخرد می خواهد با هدف آباد کردن جهان ولی هدف کلی تر پیشرفت اراده الهی است و همانطورکه در ادامه مشخص خواهد شد بشر خاکی حق ندارد برای تولید وکار

فقط جنبه اقتصادی قضیه را ببیند ودست به آلودگی یاخرابی طبیعت بزند واین مشکلات امروزه جهانی که گرم شده کره زمین ومشکلات  و ضایعات  زیست محیطی را داشته باشد. آموزش های زرتشت برای خوشبختی انسان در این جهان مادی است ،سپس آن کس که در

این جهان مادی توانست خوشبخت یعنی پارسا و پرهیزگار باشد و خود را با صفات اهورامزدا  در راه رسیدن انسان به این دو هدف هماهنگ سازد در جهان دیگر رستگار خواهد بود.

یعنی خوشبختی در اینجا و رستگاری در آنجا دو دشمن آشکار وجود دارد، یکی نادانی

دیگری نیازمندی، برای رهایی از نادانی باید به اصل خردگرایی و پیروی از دانش گرا یی 

و برای فرار از نیازمندی که فقر روحی و مادی است باید به توانگری و نیروی سازندگی یعنی مهرورزی وسپنت آرمئیتی دست یافت ^1.

جایگاه کار و تولید در دین زرتشتی:

1-برای مشخص شدن جایگاه تولید ابتدا عوامل تولید در گات ها باید توجه کرد.

الف -عوامل تولید:

"ای آفریننده زمین ،آب وگیاه ای مزدا، در پرتوخرد مقدس خویش رسایی جاودانه را به من بخش ،پرور دگارا!به من توانایی و پارسایی بخش و در پرتو منش پاک آموزش های ایزدی را بر من آشکار ساز ."            یسنا سرود51 بند 7 ترجمه موبد آذرگشسب

آیین زرتشت آزاد اندیشی بر پایۀ خردمندی را آموزش میدهد. انسان باید در گزینش راه و

روش خویش و همه کوشش ها و کارهایش آزاد باشد. ولی این انسان نیاز به آموزش و

راهنمایی دارد آموزش نادرست از سوی آموزگار بداندیش جنگ و نابسامانی به بار می آورد

وآن آموزش اهریمنی است. هدف راهنمایی و آموزش باید رسیدن به خوشبختی و شادمانی

باشد، زندگی انسان باید همراه با بهره مندی از نعمت ها و لذت های پسندیده باشد². آنهم

برای همگان، چون هر کس حق دارد زندگی آسوده و مرفه با خانواده خوشبخت داشته

باشد. این، امکان پذیر نیست مگر با ایجاد یک نظام فراگیر بر پایه های خردمندی و

خیرخواهی. این نظام انسانی و اجتماعی را زرتشت آموزش می دهد که ضامن خوشبختی و رهایی از چنگ پلیدی ها است³.آنرا نباید و نمی توان با جنگ و خونریزی و چیرگی قوم بر

قوم دیگر بوجود آورد باید در دانایی و بی نیازی مردم کوشید ابزار این کار سخنی درست با

زبانی گرم و دلنشین است. زرتشت برای کوشش های خود پاداش میخواهد. پاداش او نیرو

و توان فزونتر است که در راه این آموزش با زبان شیرین و نرم آوازش رساتر و منطقش

نیرومندتر شود⁴. هر اختلاف و دشمنی را میتوان برطرف کرد. به شرط آن که دو سوی

اختلاف از خودخواهی، طمع ورزی و اراده،چیرگی با زور و خشونت دوری جویند. در این

میان آنکس باید راهنما و داور باشد که با اشا یعنی راستی و درستی و حقیقت مطلق همراه

با وهومن یعنی نیک اندیشی و خیرخواهی مجهز باشد. او زرتشت است و هر کس دیگر که

همانند او بیندیشد و کار و کردارش هماهنگ با آموزش او باشد.

در سرود 51 بند 7 که شرحش آمده است .عوامل تولید به عنوان نیاز بشر مطرح می شود.

 1- سپند (زمین) مادر زاینده طبیعت که وظیفه خوراک دام ،نبات ،انسان و کارخانه ها را به عهده دارد.

2-هئوروتات (خرداد)آب نیاز انسان وطبیعت برای رشد معرفی می شود .

3-امرتات (امرداد)گیاهان به علت ساخت اکسیژن  وهمینطورمواد اولیه بعضی از صنایع را تامین می کنند ومنابع تولید تجدید پذیر هستند.

4-آموزشی که بشر برای فن آوری لازم دارد تا عوامل تولید را به کار گیرد واز آلودگی و خرابی طبیعت جلوگیری کند وتولید جهت رفع نیاز بشر تهیه ببیند و اگر به آمار زرتشیان شاغل در دهه ها گذشته توجه شود ابتدا بیشتر کشاورز و باغبان بوده اند و سپس در پی آموزش نونهالان این کشور بر آمدند وشغل معلمی و آموزگاری و استادی را انتخاب کردند.

واژه وستره در سرود های 29 بند 1 و29 بند 2 و31 بند 0 و51بند 4 و... آمده است وبه معنی نجات دهنده ترجمه شده استو با واژه واستا مترادف است.

دستور کانگا به معنی کار وپیشه گرفته است

بارتولومه به معنی کشاورزی  و آنجه مربوط به کشاورزی است ترجمه کرده است.

دکتر تار پور والا آن را به معنی نجات دهنده وپشتیبان گرفته است.

آنچه که از کلمه واستره مشخص است از وس آمده که معنی سانسکریت آن به معنی پوشانده است وواستریات را مترجمان کنونی به معنی نگهبان ،محافظ ،راهنما و رهبر ترجمه کرده اند.

نکته مورد توجه در این بند اشو زرتشت رسیدن به رسایی تن و روانهر دو لازم وملزوم یکدیگرند یعنی برای پرورش تن روح و جسم هر دو بایدتقویت شود وبا ریاضت یکی دیگری پیشرفت نمی کندو در پرتو منش پاک  می توان به آگاهی های درونی رسید.

ب-ارزش جنبش وفعالیت در جامعه:

"ای جاماسب دانا از خانواده هوگو این نکته را بیاموز که جنبش و فعالیت بر بیکاری وتنبلی برتری دارد ،پس با وجدان بیداروبا کار وکوشش او را پرستش نما، آن هستی بخش دانا  و بیهمتایی که در پرتو قانون ازلی خویش دانا را از نادان تمیز می دهد وبر پا دارنده این جهان است."یسنا سرود46 بند 17

اشو زرتشت به مردم و خانواده خود سفارش می کند کارکنندالبته با نیت خیر منش پاک همراه با خرد⁵ واز بیکاری و تنبلی بپر هیزند.

ریاضت و آزردن تن به امید نیک بختی روان چیزی واهی و اندیشه هایی بی ارزش است و از سوی دیگر مال اندوزی از راه نادرست گناهی است که بزرگترین پلیدی ها است.با بهره گیری از وفورعوامل تولید در طبیعت  و امکاناتی که از لحاظ فن آوری می توانیم در اختیار بگیریم با درستکاری وایمان سعی کنیم تولیدی را عرضه کنیم و با سخت کوشی جانعه جهانی را به سوی خوشختی و به روزی ببریم.

آنچه مشخص است نادانی خود عامل عقب ماندگی و فساد است ویکی از نیاز هایی است که باید باسخت کوشی از بین برود.نادانی چه در عرضه تولید وچه در عرضه کار و چه در مصرف باعث ضایعاتی جبران ناپذیر می شود .اهورامزدا آموزش نادن رابرای برپا دارنده جهان لازم و جزیی از پرستش پروردگارمی داند .

پ-سوشیانت جهان را با کار به سوی آبادانی وپیشرفت می برد:

سو شیانت ،رهایی بخش و با نیروی فرمانروایی که مجهز به راستی و منش نیک است به جهان می آید. در بهبود زندگی مادی و معنوی مردم و پیمودن راه خوشبختی می کوشد.

هواداران راستی بر نیروهای اهریمنی پیشی میگیرند و چیره میشوند و نابود میکنند⁶. برابر آموزشهای گاتایی هر کس که به نیروها و صفات اهورایی مجهز باشد میتواند برای اصلاح و بهبود جامعه خو یش بکوشد و با نیروهای خشم و بیدادگری که از سرچشمه فساد و تباهی جاری میشوند بجنگد و آنها را نابود کند⁷. آن کس خود رهایی بخش با سوشیانت است. نخستین رهایی بخش ( سوشیانت)  خود زرتشت است و هر زن و مرد نیکوکار، در هر زمان میتوانند وظیفه رهایی بخش و نجات جامعه انسانی را به جا آورند.

"پروردگارا بشودکه مانند کسانی که جهان را به سوس تکامل و آبادی پیش می برند از بندگان وفادار تو باشیم.ای خداوند جان وخرد وای هستی بخش بزرگ بشود که در پرتو راستی و پاکی از یاری تو برخوردار شویم و تا زمانی که ما دستخوش بد گمانی و دو دلی هستیم اندیشه وقلب ما یک پارچه بهتو توجه پیدا کند ." یسنا سرود30 بند 9

ابزاری که در سرود 34 بند 9 برای آبادانی وپیشرفت در اختیار بشر قرار می دهدعلاوه بر اشا و وهومن که دانایی را برای جهانیان به ارمغان می آورد و و ظیفه دانا برطرف کردن نیاز نادان به دانایی می داند که در بند ب شرح داده شد والبته در گات ها مفصل به آن می پردازد.سپنت آرمئیتی به معنی پارسایی همراه با مهر ورزیدن وعشق به مردم،شیوه انصاف ودادگری راپیشه کردن ،صمیمی و یکرنگ بودن وپاکدامنی است .سپنت آرمئیتی همراه با اشا  نیازمندی بشر را  به تواگری ونیروی سازندگی تبدیل می کند.

ت-خرد گرایی و خرد ورزی برای رفع نیاز جامعه

" ای هستی بخش بشود که مردم به سخنان درست اندیش و دانایی که آموزش هایش در مان بخش روح  برای زندگی سودمند است گوش فرا دهند و آنان را بکار بندند به کسی گوش دهند که درگسترش  آئین راستی تواناست وبیانی شیرین و روان دارد،ای خداوند خرد با فروغ تابناک دانش ،سرنوشت هر دو گروه دانا و نادان را تعیین بفرما "یسنا سرود31 بند19

منظور از شخص آگاه و دانا کسی است که پیام  زرتشت را گوش می دهد ، حقیقت را

درمی یابد و با اراده آزاد خود برای درمان بخشیدن به آشفتگیهای زندگی با سخنان

سنجیده و تسلط بر زبان و گفتار خویش آن پیامها را به درستی و بدون افزودگی و کاستی

برای ایجاد نظام زندگی به کار می برد.

اهورامزدا در پرتو روشنایی و خرد خویش میان آنها که به راه راست میروند و آنها که پیرو

دروغ هستند از روی میزان و دادگری عمل خواهد کرد و هر کس به نتیجه اعمال و کاری

که انجام داده خواهد رسید.

زرتشت رسیدن به پیروزی را در توانائی می داند. توانائی بدنی و نیروی روانی، پایه های

پیشرفت و رسیدن به هدف هستند. اساس این توانائیها در داشتن وسایل و ابزار است که

باید با کار و کوشش فراهم شود. به دست آوردن سرمایه و وسیله کار که زمانی رمه و گله

چارپایان بود و زمانهای دیگر وسائل دیگر از بزرگترین دست افزارهای زندگی و مبارزه

است ولی نادانی ونیازمادی نیز بیداد می کند⁸.

"ای مزدا کی سپیده دم نیک بختی بدر خواهد آمد و مردم جهان به سوی راستی و پاکی روی خواهند آورد ؟کی نجات دهندگان بشر با دانش و خرد و آموزشهای موثر خویش مردم را رهبری خواهند کرد؟و وهومن مظهر اندیشه نیک به چه کسی گرایش پیدا خواهد کرد ؟ای هستی بخش من ترا به عنوان آموزگار وسرور خود برگزیده ام! "یسنا سرود 46 بند3

زرتشت، آموزگاری رهائی بخش از نادانیها و پلیدیهاست، او سوشیانت و نجات دهنده

است، آرزو میکند بامداد درخشان پیروزی بدمد تا آموزشهای او و سایر سوشیانت ها را

که بر پایۀ خرد استوار است جهانیان و مردم دریابند و اشا را که نظام هستی و پایگاه

راستین آفرینش است پشتیبانی کنند تا منش و اندیشه نیک به سوی آنان آید. زرتشت

تاکید میکند که او همان آموزشها را که هماهنگ با قانون و نظام آفرینش است و از

اهورا مزدا نماد دانائی سرچشمه گرفته بر می گزیند و آموزش می دهد.اشو زرتشت استادی است که در کلاس درس به دانشجوهایش درس می دهد به دنبال قانون های هنجار هستی بگردید وبرای رفع نادانی ونیاز های مادی به کار بگیرید.اشو زرتشت مرادی است که به مریدانش راه را نشان می دهد تلاش برای دانایی در جهت رفع نیاز های جامعه باشد وخرد ورزی وخرد گرایی را با نیک اندیشی پبشنهاد می دهد .مهر ورزی وسپنت آرمئیتی  وپارسایی نیز همراه با وهومن پیشنهاد می دهد تا نیاز مادی به توانگری تبدیل شود .

"مرد خرد مند با آگاهی از اینکه عشق وایمان به خدا سرچشه واقعی راستی است.گمراهان و زشتکاران را به پرورش منش پاک  وکار نیک و مهر ورزی به دیگران اندرز خواهد داد وسر انجام ای خداوند جان وخردهمه زشتکاران با آگاهی از حقیقت به سوی تو خواهند آمد."

یسنا سرود 34 بند 10

پارسا واژه ای فراگیر است که همه صفت ها و ویژگی های یک انسان بر پایۀ آموزش های

زرتشت را در بردارد و او کسی است که در منش و کردار خود هماهنگ و پیرو سپنت

آرمئیتی باشد. هر کجا که از انسان پارسا و پرهیزگار گفتگو شود منظور انسانی است

که به همه ویژگیهای اخلاقی (آرامش، صلح، دوستی، وفاداری، پا ک دامنی، انصاف،

حق شناسی، وفای به عهد و خدمتگزاری، حسن نیت، باور ، عقیده درست و هر صفت

پسندیده دیگر )که موجب درست زیستن، خوشبخت و شاد بودن در زندگی است مجهز باشد.

ث-تازه گردانیدن جهان:

فرشه در آیین زرتشت تازه شدن را نوید می دهد و اشوزرتشت همگان را به تازگی در اندیشه و گفتار و کردار سفارش می دهد، در یسنا سرود 50 بند 11 ، واژه فرشه دیده می شود. بخش پایانی این بند، را روز 5 بار در اوستای کشتی می خوانیم و به خود یادآوری می شویم که "ای سرور هستی این جهان را تازه می گردانیم."به جز این، در یسنا 30بند 9 ، واژه فرشه به چشم می خورد. فرشه کرداران افرادی که از گذشته های دور تاکنون برای پیشرفت انسانها چه مادی چه مینوی کمک کردند. نخستین کسی که با این عنوان می شناسیم اشوزرتشت است که  آموزشهایی به مردمان داد که هنوز هم نو و تازه به نظر می رسد. تازه گردانیدن جهان یک راه دارد و آن هم راه اشویی است، یعنی در هر لحظه، آگاهانه و از روی خرد، نیکی را برگزینیم و کوشش کنیم تا به رسایی برسیم.

ج-سنجه کار در گات ها:

"ای خدای هستی بخش ،کسی که به نیکان و پاکان خواه از گروه خودمانی یا همکار ،خواه دوست با مهر داد رفتار کند و کسی که از آفرینش نیک پروردگارنگهداری نماید،به راستی چنین شخصی از کشور خرم راستی ومنش پاکی یعنی بهشت برخوردار خواهد شد."

یسنا سرود 33 بند 3

زرتشت برای کار نیک سنجه ای مشخص می کند . این سنجه خودی وبیگانه نمی شناسد هرکس با اندیشه نیک کاری سودمند در جهت آسایش وپیشرفت انجام دهد ،کاری که ضایعه ای برای طبیعت نداشته باشد و شادمانی برای زندگی به وجود آورد. کار نیک وظیفه ایست بر اساس راستی و نظام دادگری که باید بر سراسر هستی حکمفرما باشد.نیک کردار جهان را برای خود ودیگران به بهشت برین تبدیل می کند .خوشبخت کسی است که در پی خوشبختی دیگران باشد ⁹.چنین کسی در جهانی دیگر بهشت را برای خود آماده می بیند.

هرکس باید نه تنها در راه خوشبختی وابستگان خود بکوشد، بلکه وظیفه دارد برای بهزیستی و برقرای

صلح و آرامش در میان مردم گیتی صمیمانه و با نیت خیر خدمت کند.خواست و اراده پروردگار جهان شادی بخش است وجهانیان خوشبخت و در آسایش هستند.¹⁰

"کسی که با اندیشه، گفتار  وکردار و با بازوان خویش با بد کاران پیکار کندونقشه آن ها را عقیم سازدو آنان را به راهراست رهبری کند چنین شخصی خواست پر وردگار را انجام داده و به خداوند جان وخرد عشق می ورزد ."یسنا سرود 33 بند 2

هرگاه گفتار و کردار کسی با اندیشه خدمتگزاری در راه اهورامزدا و به نیت خیر انجام شود

مورد پذیرش خواهد بود .اندیشه ،گفتار و کردار شخص برمبنای گات ها  وبر پایه خرد ورزی باشد.اساس داوری نیت و اندیشه نیک وکدار درست خواهد بود.

 2-  برای مشخص شدن جایگاه تولید ابتدا عوامل تولید در ادبیات مزدیسنا باید توجه کرد.

اورا باد فر وشکوه – شما را باد نور وجلال و همواره به کسب حلال و کار و کوشش بگذرانید – اورا باد تندرستی – تن شما سالم وعمرتان دراز و نامتان نیک ومالتان در افزایش و روانتان در اشویی باد – اورا باد تن آسایی- تن شما در آسایش باد و وجود شما از بزرگ و کوچک در نیکی و خرمی – اورا باد فیروزی تن –شما را با دیدن نیرومند تا در برآوردن آرزو های خود وکردن کار قانونی توان باشید –اورا باد ثروت پر از آسایش –شما را باد همیشه مال وخواسته فراوانکه از راه حلال اندوخته  و برای خانه و ده وشهر وکشور خود خرج کنید....نقل ازترجمه همازور فروردینگان خرده اوستا ترجمه موبد اردشیر آذر گشسب  آذر 1349

3-  برای مشخص شدن جایگاه تولید ابتدا عوامل تولید در حکومت های زرتشتیان باید توجه کرد. 

الف - حکومت هخامنشیان                  

اولین سیستم استخدام دولتی به صورت لشگری و کشوری به مدت ۴۰ سال خدمت و سپس بازنشستگی و گرفتن مستمری دائم را کورش کبیر در ایران پایه گذاری کرد.
کمبوجیه فرزند کورش بدلیل کشته شدن ۱۲ ایرانی در مصر و اینکه فرعون مصر به جای عذر خواهی از ایرانیان به دشنام دادن و تمسخر پرداخته بود ، با ۲۵۰ هزار سرباز ایرانی در روز ۴۲ از آغاز بهار ۵۲۵ قبل از میلاد به مصر حمله کرد و کل مصر را تصرف کرد و بدلیل آمدن قحطی در مصر مقداری بسیار زیادی غله وارد مصر کرد. اکنون در مصر یک نقاشی دیواری وجود دارد که کمبوجیه را در حال احترام به خدایان مصر نشان میدهد. او به هیچ وجه دین ایران را به آنان تحمیل نکرد و بی احترامی به آنان ننمود.
داریوش کبیر با شور و مشورت تمام بزرگان ایالتهای ایران که در پاسارگاد جمع شده بودند به پادشاهی برگزیده شد و در بهار ۵۲۰ قبل از میلاد تاج شاهنشاهی ایران رابر سر نهاد و برای همین مناسبت ۲ نوع سکه طرح دار با نام داریک (طلا) و سیکو (نقره) را در اختیار مردم قرار داد که بعدها رایج ترین پولهای جهان شد.
داریوش کبیر طرح تعلمیات عمومی و سوادآموزی را اجباری و به صورت کاملا رایگان بنیان گذاشت که به موجب آن همه مردم می بایست خواندن و نوشتن بدانند که به همین مناسبت خط آرامی یا فنیقی را جایگزین خط میخی کرد که بعدها خط پهلوی نام گرفت.
داریوش در پاییز و زمستان ۵۱۸ - ۵۱۹ قبل از میلاد نقشه ساخت پرسپولیس را طراحی کرد و با الهام گرفتن از اهرام مصر نقشه آن را با کمک چندین تن از معماران مصری بروی کاغذ آورد.
کوروش بعد از تصرف بابل ۲۵ هزار یهودی برده را که در آن شهر بر زیر یوق بردگی شاه بابل بودند آزاد کرد.

.
یکی از هزاران اسناد پرداخت حقوق به کارگران ساختمانی تخت جمشید

داریوش در سال دهم پادشاهی خود شاهراه بزرگ کورش را به اتمام رساند و جاده سراسری آسیا را احداث کرد که از خراسان به مغرب چین میرفت که بعدها جاده ابریشم نام گرفت.
اولین بار پرسپولیس به دستور داریوش کبیر به صورت ماکت ساخته شد تا از بزرگترین کاخ آسیا شبیه سازی شده باشد که فقط ماکت کاخ پرسپولیس ۳ سال طول کشید و کل ساخت کاخ ۸۰ سال به طول انجامید.
داریوش برای ساخت کاخ پرسپولیس که نمایشگاه هنر آسیا بوده ۲۵ هزار کارگر به صورت ۱۰ ساعت در تابستان و ۸ ساعت در زمستان به کار گماشته بود و به هر استادکار هر ۵ روز یکبار یک سکه طلا (داریک) می داده و به هر خانواده از کارگران به غیر از مزد آنها روزانه ۲۵۰ گرم گوشت همراه با روغن - کره - عسل و پنیر میداده است و هر ۱۰ روز یکبار استراحت داشتند.
داریوش در هر سال برای ساخت کاخ به کارگران بیش از نیم میلیون طلا مزد می داده است که به گفته مورخان گران ترین کاخ دنیا محسوب میشده . این در حالی است که در همان زمان در مصر کارگران به بیگاری مشغول بوده اند بدون پرداخت مزد که با شلاق نیز همراه بوده است.
تقویم کنونی ( ماه ۳۰ روزه ) به دستور داریوش پایه گذاری شد و او هیاتی را برای اصلاح تقویم ایران به ریاست دانشمند بابلی "دنی تون" بسیج کرده بود. بر طبق تقویم جدید داریوش روز اول و پانزدهم ماه تعطیل بوده و در طول سال دارای ۵ عید مذهبی و ۳۱ روز تعطیلی رسمی که یکی از آنها نوروز و دیگری سوگ سیاوش بوده است.
داریوش پادگان و نظام وظیفه را در ایران پایه گزاری کرد و به مناسبت آن تمام جوانان چه فرزند شاه و چه فرزند وزیر باید به خدمت بروند و تعلیمات نظامی ببینند تا بتوانند از سرزمین پارس دفاع کنند
داریوش برای اولین بار در ایران وزارت راه - وزارت آب - سازمان املاک - سازمان اطلاعات - سازمان پست و تلگراف ( چاپارخانه ) را بنیان نهاد.
اولین راه شوسه و زیر سازی شده در جهان توسط داریوش ساخته شد.
داریوش برای جلوگیری از قحطی آب در هندوستان که جزوی از امپراطوری ایران بوده سدی عظیم بروی رود سند بنا نهاد.
فیثاغورث که بدلایل مذهبی از کشور خود گریخته بود و به ایران پناه آورده بود توسط داریوش کبیر دارای یک زندگی خوب همراه با مستمری دائم شد.
در طول سلطنت داریوش کبیر ۲۴۲ حکمران بر علیه او شورش کرده بودند و او پادشاهی بوده که با ۲۴۲ مورد شورش مقابله کرد و همه را بر جای خود نشاند و عدالت را در سرتاسر ایران بسط داد . او در سال آخر پادشاهی به اندازه ۱۰ میلیون لیره انگلستان ذخیره مالی در خزانه دولتی بر جای گذاشت
داریوش در سال ۵۲۱ قبل از میلاد فرمان داد : من عدالت را دوست دارم ، از گناه متنفرم و از ظلم طبقات بالا به طبقات پایین اجتماع خشنود نیستم.

ب-حکومت اشکانیان وساسانیان

مهمترین عوامل تعیین‌کنندهٔ اقتصاد در دوران اشکانی کشاورزی و بازرگانی بودند. کشاورزی راه امرار معاش اکثریت جامعه بود و در روستاها دامپروری نیز با کشاورزی پیوند داشت. صنایع و تولیدات کارگاهی سهم کوچکی در اقتصاد این دوران داشتند.

در زمان ساسانیان کشاورزی یکی از شیوه های اساسی درآمد و تولید بوده است . زیرا در مذهب زرتشت بهترین راه معیشت کشلورزی است ، با توجه به این که دولت ساسانی خود را ندافع دین زرتشت می دانست و تلاش نهضت زرتشتی بر کشاورز نمودن ایرانیان بود چون در نسک های اوستا قوانینی در رابطه با کشاورزی ذکر شده است . اکثر ملت ایران در این زمان یک ملت کشاورز محسوب می شده اند و چون آب را مقدس می دانستند همه سعی داشتند که این آب مقدس هدر نرود و حداکثر استفاده را از آن بنمایند و بهترین روش برای استفاده از آب کشاورزی بود که سعی می کردند با حفر قنوات و کانال های مجاری آب و کهریز و استخر و سد بندی آب را از جایی به جایی در دیگر برسانند . وسیله تولید زمین بود که متعلق به زمین داران و مالکین بزرگ بود که در زیر لوای ملیت برای حفظ منافع خود و دفاع از حکومت به ایجاد شیوه های تولید بیشتر می پرداختند و این نظام و پدیده جدیدی بود که پس از اشکانیان ظهور کرده و در حقیقت می توان آن را شیوه تازه تولید اقتصادی و سیاسی و حتی مذهبی به حساب آورد . همان طوری که گفته شد تعلمات مذهب زرتشت باعث شده بود که کشاورزان با میل و رغبت بیشتری برای مالک کار کنند و چون بر طبق قوانین دوره ساسانی طبق کشاورز حق ارتقاء به سایر طبقات دیگر را نداشتند ، پیوسته روی زمین کار می کردند و سطح محصولات را هر چه بیشتر بالا می بردند ، این امر علاوه بر تأمین آذوقه با پرداخت مالیات به درآمد خزانه دولت کمک شایانی می شد .
ساسانیان بر خلاف اشکانیان که به پلیس های یونانی متکی بودند ، با برخورداری از پشتیبانی حکومت های محلی که رنگ ملی به خود گرفته بود ، به میزان وسیعی از این طریق در تأمین مالیات شهر ها کمک می شدند که در ادامه حیات آنان فوق العاده موثر بود . چون مالیات ها توسط ضابطین دولتی جمع آوری و به خزانه تحویل می شد . به مالیات شهر ها گاهی از نظر سیاسی و اقتصادی اهمیت زیادی داده بودند . چون مالیات هایی که از شهر ها گرفته می شد خزانه دولتی را انباشته می کرد ، هیئت حاکمه سعی می کردند از نظر حفظ منافع خود ، حکام شهری را تقویت کنند ، زیرا در شرایط اقتصادی آن روز امکان نداشت که بدون استفاده از بهره کشی شهر ها امپراطوری ساسانی به حیات خود ادامه دهد و لذا جمع آوری مالیات شهر ها به گونه ای تنظیم شده بود که به نحوی توسط خود اهالی شهر جمع آوری و به خزانه تحویل شود .
روی هم رفته شیوه تولید و تأمین عایدات دولت ساسانی را می توان بر اساس و بنیاد پنج اصل زیر به حساب آورد :

 زمین و کشت :
به این ترتیب که از محصول کشاورزان بر طبق روشنی که قانون تعیین کرده بود مالیات گرفته می شد که میزان آن بستگی به وسعت زمین و درآمد محصول داشت و معمولا بین یک ششم تا یک سوم را به عنوان مالیات به دولت می دادند و چون در آن زمان حکومت بیشتر وابسته به زمین داران بزرگ بود که اکثرا در دربار هم نفوذ و قدرت داشتند در زمین های آنان کشاورزان مشغول به کار بودند که وابسته به زمین و ملک می شدند . کشاورزان هم آخرین طبقه جامعه ساسانی اند که دارای رییسی با عنوان (( واستر پورشان سالالر )) بودند که بر طبق وظیفه اش می بایستی سعی کند مالیات ها گرفته وپرداخت شود و مسئول هر گونه بی نظمی در امر پرداخت مالیات کشاورزان و صنعتگران بود ، چون کارهای مربوط به توده های مردم را او رسیدگی می کرد ، در واقع واستر یوشان سالار هم رییس مالیات ارضی و هم رییس همه مردمانی بود که کار های دستی انجام می دادند . بنابراین واستر پوشان سالار هم وزیر مالیه بود و هم وزیر فلاحت و صناعت و تجارت ، او صورت مالیاتی را تهیه و تنظیم می کرد و آن گاه به نظر شاه می رساند و پس از دخل و خرج آن چه می ماند تحویل خزانه دار که گنجور نامیده می شد می گردید .

البته یاد آور می شوم که آقای رضا مرادی غیاث آبادی در رنج های بشری مطالبی را عرضه می کند که نیاز به تحقیقات بیشتر ویاخطا هایی هستند  که بعضی از موبدان انجام داده اند.

تعریف پیشنهادی کار و تولید از نظر دین زرتشتی

"ای خداوند خرد کسانی از آن پاداش گران بها نوید داده شده بهره مند خواهند گردید که کار را از روی خرد و منش پاک انجام دهند،برای پیشرفت و آبادانی جهان کوشش کنند ؛خواست خداوند هستی بخش را بر آورده سازند و در پرتو راستی و پاکی در پیشرفت اراده الهی کوشا باشند ."یسنا سرود 34 بند 14

"ای آفریننده زمین ،آب وگیاه ای مزدا، در پرتوخرد مقدس خویش رسایی جاودانه را به من بخش ،پرور دگارا!به من توانایی و پارسایی بخش و در پرتو منش پاک آموزش های ایزدی را بر من آشکار ساز ."            یسنا سرود51 بند 7

حالا نوبت ماست که علاوه بر افتخار به ایرانی بودن، ادامه دهنده راه پدران خود باشیم و با سعی و تلاش و کوشش و با همت ایرانی خودمان کاری کنیم که آیندگان نیز به ما افتخار کنند!

1- یسنا سرود 34 بند 11

2- یسنا سرود 50 بند7

3-یسنا سرود50 بند 5

4-یسنا سرود 34 بند15

5-یسنا سرود34بند 14

6- یسناسرود 30 بند7

7-یسنا سرود 30 بند8

8 -یسنا سرود46 بند 2

9- یسنا سرود 43 بند 11

10- یسنا سرود 32 بند 10

باسپاس از دکتر آبتین ساسانفر  به علت استفاده مکرر از مطالب  تحت عنوان برداشت که تحلیل سرود های یسنا  که در گات ها سرد های اشو زرتشت وجود داشته است.

منابع

1- گات ها سرد های اشو زرتشت برگردان دکتر آبتین ساسانفر 1390 تهران انتشارات بهجت

2- گات ها سرود های زرتشت دوجلدی ترجمه موبد فیروز آذر گشسب  اردیبهشت 56 سازمان فروهر

3- خرده اوستا ترجمه وتفسیر موبد اردشیر آذر گشسب 1349

4- گات های زرتشت متن تطبیقی براساس هشت ترجمه به کوشش فرانک دوانلو 1387 انتشارات دوانلو

5- مقاله جهانی شدن از سرور تاراپوروالا در همیش مانتره 1389 تهران

6 – خلاصه شیوه تولید و اقتصاد درعصر ساسانی برگرفته از  http://www.tahghigh.net