گات ها نوشته اشو زرتشت است و به لحاظ دینی ارزشی بیش از سایر قسمتها اوستا دارد ، در دل یسنا واقع شده است وچونوزن شعری دارد تغییری در آن نمی توان داد.
کتاب دینی زرتشتیان کلا اوستا نام دارد که به معنای دانش و
علم است وشامل علوم و فنون کاربردی ودینی از زمانهای مختلف است. از اوستای
امروزی چنین بر می آید که این کتاب تحولات زیادی را پشت سر گذاشته ، تا
اینکه به شکل امروزین در آمده است . در بخشی از این مجموعه چنین آمده که به
فرمان گشتاسب کتاب اوستا را بر روی دوازده هزار پوست گاو دباغی شده در دو
نسخه نوشتند و سپس در کتابخانه قرار دادند . اسکندر مقدونی پس از حمله به
ایران این دو نسخه را از بین برد . بعد ها کسانی در زمان اشکانیان و
ساسانیان بخشهای باقیمانده از آن کتاب بزرگ را با افزودن آنچه در یادها
مانده بود ، گردآوری کردند . سرانجام در سده های پنجم و ششم هجری بار دیگر
این کتاب گردآوری شد که به صورت کنونی درآمد . آنچه امروزه تحت عنوان اوستا
در دست است ، مربوط به این دوره می باشد . کتاب موجود به پنج بخش اصلی
تقسیم می شود :
1. یسنا که به معنای نیایش است و مشتمل بر هفتادو دو فصل
می باشد . گات ها که منسوب به خود زرتشت است و به لحاظ دینی ارزشی بیش از
سایر قسمتها اوستا دارد ، در این بخش واقع شده است .
2. ویسپرد که مشتمل بر 23فصل و وظایف دینی و اخلاقی پیشوایان دینی را بیان می کند .
3. یشت ها که به معنای نیایشها ست و در گذشته به تعداد روزهای ماه بوده ، اما امروزه از آن بیش از 22یشت در دست نیست
4-خرده
اوستا که به معنای اوستای کوچک است و شامل نمازهای روزانه ، نیایشها و
توبه نامه ها و اذکاری است که زرتشتیان باید به صورت روزانه با جشن های خاص
بخوانند .
5. وندیداد که به معنای کتاب داد و قانون است که مطابی را
درباره آفرینش جهان ، تاریخ مهاجرت آریاییان و قوانین مربوط به کشاورزی ،
حقوق ، طهارت ، کفن و دفن و ... در بر دارد . (1)
محققان برآنند که
تاریخ پیدایش گات ها به زمان خود زرتشت باز می گردد که مطابق سنت زرتشتی از
سوی خود او ایجاد گردیده است . ناگفته نماند سایر بخشها اوستا نیز بعدها و
با فاصله زمانی نسبا زیادی ایجاد شده است .
1.زرتشت و آموزش های او ، ص 60 -71 ، اوستا ، کهن ترین سروده های ایرانیان ، مقدمه ، ص 13- 16