زندگی ،امشاسپندان و نماد آنها

در دین زرتشتی زندگانی عبارت است از طی مدارج سعادت و کمال در این جهان واز پرتو آن به ساحت مینوی پروردگار پیوستن در جهان دیگر.


وهومن (بهمن )منش پاک ِاندیشه پاک نام یکی(اولین) از امشاسپندان می باشد.
بهمن در اوستا وهومنه در پهلوی وهومن و در فارسی وهمن یا بهمن است.این واژه مرکب است از دو جزء وهو به معنی خوب و نیک ،و منه از ریشه من که در پهلوی منشن و منیتن آن آمده است و در فارسی منش شده است. این ریشه دراوستا و فرس هخامنشی به معنی اندیشیدن و شناختن و به یاد آوردن و دریا فتن است.
مظهر اندیشه نیک و خرد و دانایی خداوند است.بهمن همان امشاسپند بزرگ است که روان اشو زرتشت را به پیشگاه مزدا اهورا راهنمایی کرد. وهومن به انسان منش نیک آموزش می دهد.
گل یاسمن سفید ،رنگ سفید،خروس سفید نشا نه های جسمانی (زمینی) وهومن می باشد.

اشا و هیشت (اردی بهشت )راستی ودرستی نام یکی دیگراز(دومین) امشاسپندان می باشد.
در اوستا اشا و هیشت ،درپهلوی ارت وهیشت و در فارسی اردی بهشت است.جزء اولی کلمه" اشا" از جمله لغاتی است که معنی آن بسیار گسترده است:راستی ودرستی،سپنتایی(تقدس)،قانون وآیین ایزدی،پاکی .جزء دیگر این واژه که " وهیشت " باشد صفت تفضیلی است یعنی بهترین.پس معنی آن بهترین راستی ودرستی است. در عالم روحانی نماینده صفت راستی و درستی وپاکی و سپنتایی مزدا اهورا است و در عالم مادی نگهبانی آ تش . " قانون اشا : قانون راستی و هنجار هستی در هر دو بخش گیتی و مینو"
گل مرزنگوش ویژه اوست.

__________________

وهوخشترا(شهریور)شهریاری وکشور نام یکی دیگراز(سومین) امشاسپندان می باشد.
در اوستا " خشترو ییریه" ،در پهلوی خشتریور و در فارسی شهریور می گویند.جزءاول این واژه به معنی شهریاری وکشور آمده است.کلمه شهراز" خشتر" آمده و در قدیم نیز از خود کلمه شهر ،مملکت اراده می شد. جزء دوم این کلمه صفت است به معنی آرزو شده که از " ور" مشتق شده.
شهریوررا به کشور آرزو شده یا سلطنت مطلوب می توان ترجمه کرد. بسا در اوستا از شهریور کشور جاودانی مزدا اهورا ،سرزمین فنا ناپذیر و بهشت برین اراده گردیده است؛آنجا که مقام خود اهورا است و انسان باید چنان زندگی کند که پس از مرگ شایسته این مملکت باشد.
شهریور سومین امشاسپندان می باشد و در عالم روحانی نماینده سلطنت ایزدی ، فر و توانایی خداوند و شهریاری مطلق مزدا اهورا است.در جهان مادی نگهدار فلزات و دستگیری فقرا (به کار بردن نیک دارایی و دستگیری نیازمندان)

سپنتا آرمیتی(سپندارمذ)پاکی،فروتن ی و محبت نام یکی دیگراز(چهارمین) امشاسپندان می باشد.
سپندارمذ را در پهلوی سپندارمت ،در اوستا سپنتا آرمیتی ودر فارسی سپندارمذ، سپندارمد، اسپندارمد، اسپندارمذ ،سفندارمذ گویند. یکی از امشاسپندان جاودانی مونث است.مظهر پاکی،فروتنی ، محبت،عشق،خلوص،فروتنی وپارسایی اهورا مزدا است و در عالم مادی نگهبانی زمین و زنان نیک با اوست. پنجمین روز ماه از آخرین ماه سال موسوم به جشن اسفندگان است.
روز سپنتا آرمیتی(سپندارمذ)در اسفند ماه روز زن یا مادر است.
بید مشک گل مخصوص سپنتا آرمیتی است.هَوروَتات(خرداد)رسایی و کمال نام یکی دیگراز(پنجمین) امشاسپندان می باشد.
خرداد نماینده رسایی و کمال، دانش مزدا اهورا است و در گیتی به نگهبانی آب گماشته شده است.صورت اوستایی خرداد " هَوروَتات" است که هَورو صفت است به معنی رسا ،همه،درست،تمام و کمال و جزء دوم یعنی داد یا دات به معنی قانون ،عدل ارتباطی ندارد بلکه پسوند است که به انجام برخی ازواژها مانند ارشتات (راستی)و تات (درستی)و اوپرتات (برتری) می پیوندد.

برگرفته از http://forum.pacyrus.com

تنها انگشت نشان دست راست اشوزرتشت که نشاندهنده یکتایی خداو یکتا

نگاره اشوزرتشت تالار ایرج و نامه نگاری ها پیرامون آن

شنبه, 24 دی 1390 ساعت 21:00

در خورداد ماه سالی که گذشت از سوی انجمن زرتشتیان تهران نامه ای پیرامون جویا شدن دیدگاه انجمن موبدان تهران درباره نگاره تازه ای که یکی از هنرمندان از تمثال اشوزرتشت کشیده اند به انجمن موبدان رسید. در ادامه نیز از سوی انجمن زرتشتیان تهران خواسته شد که انجمن موبدان تعیین کند کدام یک از نقاشی های جدید یا قدیم در مکان تالار ایرج نصب شود و دیگری به مکان دیگری انتقال یابد. این ماجرا نامه نگاری های پی دری پی را به دنبال داشت که برای روشن شدن موضوع و آگاهی رسانی جامعه زرتشتیان در ادامه متن این نامه ها را خواهیم آورد. نخستین نامه انجمن زرتشتیان تهران: گرامی انجمن موبدان تهران با درود احتراماً؛ با توجه به این که تصویر جدید شت اشوزرتشت که توسط آقای اصانلو کشیده شده و تصوی قدیمی توسط سرکار خانم هما رشیدی، خواهشمند است نظر آن انجمن گرامی را درمورد اینکه کدام یک از این تصاویر به واقعیت های نگاره اشوزرتشت نزدیکتر و مناسب نصب در سالن ایرج است، به این انجمن اعلام فرمایید با سپاس رییس انجمن زرتشتیان تهران سرهنگ دکتر رستم خسرویانی ----------------------------------------------------------------------- پاسخ انجمن موبدان تهران: به خشنودی اهورامزدا گرامی انجمن زرتشتیان تهران روزگارنیک در پاسخ به نامه شماره 185/41 مورخه 17/3/90 به آگاهی می رساند که: الف: اختیار کامل اماکن وابسته بر هر ارگان رسمی و از جمله سالم ایرج با خود انجمن زرتشتیان تهران است و هیچ کس حتی انجمن موبدان تهران هم حق دخالت در امور داخلی هیچ انجمنی ازجمله انجمن زرتشتیان تهران را ندارد. بنابراین اصل، هریک از دو تصویر نقاشی شده توسط هنرمندان ارجمند را که اکثریت اعضای محترم انجمن زرتشتیان تهران در جلسه رسمی به تصویب برساند، قابل نصب است و هیچ کس، حق اعتراض-نه از نظر قانونی و نه از نظر اخلاقی- را ندارد. ب. از آنجا که خویشکاری انجمن موبدان تهران دادن دیدگاه کارشناسی از نظر دین و فرهنگ زرتشتی است، به آگاهی می رساند که تصاویری که به عنوان نگاره اشوزرتشت، پیامبر ما زرتشتیان توسط هر هنرمندی نقاشی می شود، بایستی دارای ویژگی های زیر باشد: کمترین (حداقل) مواردی که باید درنظر گرفته شود: 1.    چهره اشوزرتشت که به قول بسیاری از باستان شناسان، از تصویر موبدی برسم به دست، ایستاده بر روی گل نیلوفر آبی در طاق بستان کرمانشاه گرفته شده است، بایستی هرچه بیشتر به صورت این تصویر نزدیک باشد. 2.    چهره، شکل و اندازه سر و موها باید شرقی باشد و موهای بور و چشم های آبی و دیگر ویژگی های انسان غربی را نداشته باشد. 3.    حالت صورت بایستی بسیار متین، استوار و سرشار از آرامش و مهربانی باشد. 4.    تنها انگشت نشان دست راست اشوزرتشت که نشاندهنده یکتایی خداو یکتاپرستی زرتشتیان می باشد به سوی بالا باشد. 5.    عصایی که در دست چپ اشوزرتشت است، به هیچ وجه برای راه رفتن نیست، بلکه مانند چوب خطی است که باید روی آن 9 بند یا گره به نشانه 9 پایه و اصل دین زرتشتی موجود باشد (نه کمتر و نه بیشتر!) 6.    پایین دامن نگاره پاک اشوزرتشت، سه یا چهار گیومه به سوی بالا رسم  می شود که به معنی احترام به چهار آخشیج که در دین زرتشتی سپندینه شناخته می شود، است و هریک دارای سه بخش به معنی اندیشه و گفتار و کردار نیک می باشد. 7.    باید حاله نوری دور سر اشوزرتشت کشیده شود. به این معنا که اندیشه های پیامبر همانند نور ایزدی به اطراف پراکنده می شود و دانش دین زرتشتی و فرهنگ انسانی زیستن را به گیتویان می آموزد و خواهان گسترش نور دانش راستی و نیکی در جهان است. 8.    زمینه تصویر نیز باید از رنگ های شاد به ویژه رنگ¬های نماد امشاسپندان مانند آبی آسمانی که نماد اهورامزدا است یا رنگ سبز کمرنگ که نماد سپنته آرمیتی وغیره، بسته به محیطی که تصویر قرار می گیرد و بنا به سلیقه نقاش بهره گیری شود تا به جلوه و شکوه تصویر بیفزاید. پ. البته اگر موارد زیر نیز در زمینه و پشت تصویر اشوزرتشت باشد بسیار بهتر و شایسته تر خواهد بود: 1.    تصویری از آسمان آبی که نماد هوا می باشد. 2.    بخشی از کره زمین که نشانه آن است که دین زرتشتی نژادی نیست و متعلق به همه جهانیان است و نماد خاک است. 3.    نماد آب مانند تصویر رود یا دریا 4.    تصویر خورشید برآمده از آب رود یا دریا ویا برآمده از پشت کوه یا مجمری از آتش، به نشانه آخشیج یا عنصر آتش. با توجه به اصولی که بایستی در تصاویر اشوزرتشت به ویژه آن تصاویری که در مکان هایی همچون سالن ایرج یا خسروی گذاشته می شود و طبیعتا در معرض دید عموم به ویژه غیر زرتشتیان نیز می باشد و نشان دهنده هویت زرتشتیان و سلیقه و خردمندی انجمن زرتشتیان تهران و جامعه بهدینان است، و از آنجا که انجمن موبدان تهران خویشکاری دارد که تنها بر پایه اصول دین و فرهنگ زرتشتی پاسخ کارشناسی دهد، هر دو تصویر نقاشان گرامی دارای نواقص های ویژه خود است و هیچ یک نمی تواند مورد تایید انجمن موبدان تهران باشد. ضمن احترام شدید به هر دو نقاش گرانقدر و با ذوق که مطمئن هستیم زحمت زیادی کشیده و رنجهای بسیار برده تا با عشق و علاقه و صبر و تحمل بسیار نگاره سپندینه اشوزرتشت را نقاشی کنند، بررسی این نقاشی ها از نظر دانش زیبایی شناسی و هنری، به این انجمن مربوط نمی شود و لازمست توسط کارشناسان آثار هنری مورد ارزیابی قرار گیرد. هرچند از  گرامی انجمن زرتشتیان تهران توقع داشتیم که هریک از این هنرمندان ارجمند را پیش از نقاشی تصویر اشوزرتشت به این انجمن مینوی معرفی می کردند تا بر پایه دین و فرهنگ زرتشتی ایشان را راهنمایی می نمودیم. ولی به هر حال این اصل همواره برای انجمن مویدان تهران و همه دیگر انجمن ها و کلیه بهدینان لازمست مورد احترام باشد که چون سالن ایرج متعلق به انجمن زرتشتیان تهران است و اعضای آن انجمن برگزیدگان جامعه زرتشتیان هستند، هریک از تصاویر که مورد تصویب جلسه رسمی انجمن زرتشتیان تهران قرار گرفت، لازمست برای سایر بهدینان و ازجمله نقاشان محترم لازم الاجرا باشد. با سپاس بی کران انجمن موبدان تهران برگه نخست برگه دوم ----------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------- نامه دوم انجمن زرتشتیان تهران: گرامی انجمن موبدان تهران با درود خواهشمند است طبق مصوبه تاریخ 16/8/90 هیات مدیره انجمن زرتشتیان تهران در مورد رفع اشکالات تابلوی جدید اشوزرتشت اقدام لازم را انجام دهید و پس از اصلاح اشکالان، تاییدیه آن انجمن را جهت نصب تابلو در سالن ایرج ارسال نمایید. پیشاپیش از همکاری آن انجمن سپاسگزاریم. با سپاس رییس انجمن زرتشتیان تهران سرهنگ دکتر رستم خسرویانی ----------------------------------------------------------------------- دومین پاسخ انجمن موبدان: به نام، یاری و به خشنودی اهورامزدا انجمن محترم زرتشتیان تهران با احترام در پاسخ به نامه شماره 2127/41 مورخه 21/7/90 از آنجا که خویشکاری انجمن موبدان تهران دادن دیدگاه کارشناسی از نظر دین و فرهنگ زرتشتی است به آگاهی می رساند که تصاویری که به عنوان نگاره اشوزرتشت، پیامبر ما زرتشتیان توسط هر هنرمند نقاشی به تصویر کشیده شود در ابتدا نظر به اینکه آن تصویر مقدس قرار است در یک مکان عمومی در معرض دید جامعه محترم زرتشتیان یا غیرزرتشتیان قرار گیرد می بایستی قبل از هر اقدامی آن نقاش هنرمند را به هر شکل ممکن به انجمن موبدان تهران معرفی نمود تا نکات الزام به رعایت آن را به آن نقاش محترم تذکر داد تا در آینده دیگر شاهد اینگونه مسایل نباشیم. ولی در هر صورت نگاره مقدس اشوزرتشت می بایست حداقل دارای ویژگی های زیر باشد: 1.    چهره، شکل، اندازه سر و رنگ وحالت موها و رنگ و فرم چشم می بایستی شرقی باشد و موهای بور و چشم های آبی و دیگر ویژگی های انسان غربی را نداشته باشد. 2.    حالت صورت بایستی بسیار متین، استوار و سرشار از آرامش باشد. 3.    تنها انگشت نشان دست راست اشوزرتشت که نشاندهنده یکتایی خداو یکتاپرستی زرتشتیان می باشد به سوی بالا می باشد. 4.    عصایی که بر دست چپ اشوزرتشت قرار دارد، به هیچ وجه برای راه رفتن نیست، بلکه مانند چوب خطی است که باید روی آن 9 بند یا گره به نشانه 9 پایه و اصل دین زرتشتی موجود باشد (نه کمتر و نه بیشتر) 5.    باید هاله نوری دور سر اشوزرتشت کشیده شود به این معنا که اندیشه های پیامبر همانند نوری ایزدی به اطراف پراکنده می شود و دانش دین زرتشتی و فرهنگ انسانی را به گیتویان می آموزد و خواهان گسترش نور دانش راستی و نیکی در جهان است. 6.    پشت زمینه تصویر اشوزرتشت نیز باید دارای ویژگی های خاص باشد همانند موارد زیر تا به شکوه تصویر بیفزاید: الف- به کار بردن رنگ های شاد به ویژه رنگ¬های نماد احترام به چهار آخشیج آب، خاک، باد و نور (آتش) باشد. ب‌-    تصویرباید آسمان آبی نماد هوا (باد) باشد. ج‌-    تصویری از درختان سرو و یا کاج و یا گل و گیاه و بخش هایی از رودخانه و یا دریا به نشانه احترام به چهار آخشیج و آب بوده نیز توجه و احترام خاص به گیاهان را در شخص بیننده می افزاید. د‌-    در زیر پای اشوزرتشت بخشی از نیم کره زمین قرار گیرد بهتر است به این نشانه که دین زرتشتی نژادی نیست و متعلق به تمامی جهانیان است و نیز نماد خاک است. و در هر حال با توجه به اصولی که بایستی در تصاویر اشوزرتشت به ویژه آن تصویری که در مکان هایی همچون سالن ایرج یا خسروی و یا سالن قصر فیروزه قرار می گیرد و طبعا در معرض دید عموم، زرتشتیان و یا غیر زرتشتیان می باشد و نشان دهنده هویت ما زرتشتیان و سلیقه و خردمندی انجمن زرتشتیان تهران و جامعه بهدینان است، از دیدگاه کارشناسی انجمن موبدان تهران هر دو تصویر نقاشان گرامی دارای نواقص های ویژه خود است و هیچ کدام مورد تایید انجمن موبدان تهران نیست. با سپاس و احترام رییس انجمن موبدان تهران موبد دکتر اردشیر خورشیدیان ----------------------------------------------------------------------- سومین پاسخ انجمن موبدان پیرامون درخواست دوباره رییس انجمن زرتشتیان تهران: به خشنودی اهورامزدا جناب آقای سرهنگ دکتر رستم خسرویانی .  ریاست محترم انجمن زرتشتیان تهران روزگارنیک                                         ازآنجا که : 1.    انجمن موبدان تهران به عنوان یک مرجع دینی زرتشتی ، برپایه عرف و قانون وانتظاراتی که بهدینان از این انجمن مینوی دارند. همواره وظیفه داردکه هر پرسشی رابطور کارشناسی، یعنی برپایه اصول دین وموازین فرهنگی کیش زرتشتی، پاسخ دهد و نبایستی دیدگاه شخصی یا ملاحظات دیگری را دردیدگاه رسمی خود، لحاظ کند. 2.    گرامی انجمن زرتشتیان که اعضای محترم آن از اعضای برگزیده  جامعه زرتشتیان مقیم تهران می باشند. یک انجمن کاملا مستقل است و برهمه بهدینان  و از جمله انجمن موبدان، بایسته (واجب ) است که به تصمیماتی که در جلسات رسمی آن انجمن گرفته می شود، احترام گذارند و اجازه دهند که «وحدت مدیریت» که ازمهمترین عامل پیشرفت هرجامعه ای درجهان است، درجامعه زرتشتیان نیز، برقرار باشد. 3.     طبق دیدگاه کارشناسی انجمن موبدان تهران که در دو پاسخ نامه شماره 90/2/1236 تاریخ 90/9/15 و پاسخ نامه مجدد شماره 90/2/1166 تاریخ 90/3/30 آمده است، ضمن ستایش هردو هنرمند بزرگوار و فرزانه که نگاره های اشوزرتشت را با عشق و علاقه فراوان، به تصویر کشیده اند. به آگاهی رسید که هر دو تصویر به راستی دارای نواقصی کارشناسی است که اگر امکان برطرف کردنش وجود نداشته باشد و برطرف نگردد ، نمی تواند مورد تایید انجمن موبدان ، که به هرحال نبایستی از اصول تخطی کند، قرار گیرد. 4.    ازسوی دیگر هرهنرمندی که اثر هنری خود را به کسی یا ارگانی ارائه یا هدیه می کند، سخت میداند که آن فرد یا انجمن آزاد است، که  آن اثر هنری را در هریک از مکان هایی که تشخیص می دهد، نصب کند. 5.    ازاصول دیگر اینکه، هر اثرهنری تازه ، زمانی جایگزین نگاره پیشین می گردد که  در بررسی کارشناسی، تشخیص داده شود که براستی دارای ویژگی های برتر و بیشتر و بهتری، می باشد. بنا بردلائل بالاو بسیاری دلائل کارشناسی دیگر، ضمن احترام کامل به تصمیمات انجمن محترم زرتشتیان تهران، چنانچه دیدگاه انجمن موبدان تهران را از نظر  جابجایی تصویر اشوزرتشت درتالار خسروی که متعلق به انجمن زرتشتیان تهران است جویا شوید، بایستی به اگاهی برسانیم که با توجه به اینکه نگاره اشوزرتشت تازه، هیچگونه برتری کارشناسی و مهمی نسبت به نگاره نصب شده موجود ندارد، جایگزین کردن آن با نگاره حاضر، غیرضروری است و لازم نمی باشد. درثانی جسارتا به عرض می رسانیم که اگر براستی برآن هستید که نگاره تازه تری را جایگزین کنید. هنرمندان گرامی را به این انجمن مینوی که تنها برپایه اصول دین و فرهنگ زرتشتی دیدگاه میدهد، معرفی فرمایید تاتصویر جدید، براستی دارای ویژگی های کارشناسی دقیق تری باشدکه بتواند پیام اهورایی پیامبرگرامی مان را به ساده ترین راه و بازیباترین شکل ممکن به بیننده منتقل کند و دارای نواقصی که درهریک از این تصاویر هست، نیز نباشد. امید که با ارسال این نامه، آرامش  دوباره در جامعه برقرار گردد و فر اشوزرتشت شاد و خورسند شود. انجمن موبدان تهران رییس انجمن : موبد دکتر اردشیرخورشیدیان

قدیمی ترین سرو دنیا چیست ؟

قدیمی ترین موجود زنده دنیا چیست ؟

گویند زرتشت  ، چون موسم اسپند به ابر کوه رسید  ، با دست خود بذر سرو بر این دشت فشاند و بر مردمان نوید داد که درختی در آن میان بماند تا ببیند درفش  ، فرزندش  ، بهرام  ، پادشاه صبح دم رستاخیز را  .

کویر ابر کوه را که درمی نوردی  ، به پیرترین ساکن کویر های جهان خواهی رسید . سرو 5 هزار ساله ابر کوه را اگر مسن ترین موجود زنده جهان بنامیم  ، چندان به بیراهه نرفته ایم .

در ایران باستان  ، کاشتن درخت از اهمیت بسیار بالایی در طبقات مختلف جامعه برخوردار بوده است . در نگاره ها و آثار باستانی مانند حجاری های دوره هخامنشی در تخت جمشید ، نماد درخت و به طور خاص  ، سرو آورده شده است .

در فرهنگ زرتشتیان آمده است : سرو به دلیل آن که درختی همیشه سبز است  ، همواره در ایران اهمیت خاصی داشته است و سرو 5 هزار ساله ابرقو نیز که آن را سرو زرتشت می نامند ، نمادی از همین امر به شمار می رود .

غیر از نگاره ها و حجاری ها در پارچه بافی ها هم به گونه ای گیاه  ، درخت و همان سرو خمیده که بعدها در فرهنگ ایرانی ترمه نامیده شده  ، دیده می شود . سرو ابرقو در دیگر هنرهای ایرانی نیز به چشم می خورد . مینیاتور بهترین مجال برای شناسایی این درخت کهنسال است که به شکلی منحصر به فرد در آثار هنرمندان این مرز و بوم جلوه کرده است . سرو ابرقو ، این نگین سبز کویر ایرانیان در تمامی جهان به عنوان نمادی از زندگی و زیبایی معرفی شده است .

این در حالی است که در کشور ما بسیاری حتی از وجود این جاذبه مسلم گردشگری بی خبرند . چندی پیش  ، دانشمندانی از ژاپن و روسیه پس از بازدید از سرو ابرقو عمر آن را تا 8000 سال برآورد کردند ؛ اما الکساندر روف  ، دانشمند روسی عمر این درخت را میان 4000 تا 4500 سال برآورد کرده است .

 حمدالله مستوفی هم در کتاب نزهت القلوب که در سال 740 هجری قمری تالیف شده است  ، درباره این سرو آورده است : آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد . چنانچه سرو کشمیر و بلخ شهرتی داشته و اکنون این از آنها بلندتر و بزرگ تر است .

حتی برخی مورخان پارا فراتر نهاده و معتقدند نهال این درخت را یافث  ، پسر نوح کاشته است . اختلاف نظر بسیار و درباره چند هزار سال سن این زنده ترین موجود تاریخ دنیا هم نمی تواند از اهمیت این جاذبه گردشگری کشورمان بکاهد .

پیرترین موجود زنده دنیا با 25متر ارتفاع ؛ 18متر محیط و 5/11 متر اندازه دور تنه در قلب ایران آرام آرام زندگی می گذراند . با اقداماتی نظیر آفت کشی و آزاد سازی حریم این سرو تاریخی که سال گذشته از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد صورت گرفته است اکنون سرو 5 هزار ساله ابرقو براحتی می تواند نفس بکشد .

نگین سبز کویر ایران این روزها به بار نشسته است تا در عین کهنسالی نشانه دیگری از زایش و باروری به نمایش بگذارد . سرو کهنسال کشورمان نیاز به مراقبت بیشتری دارد ، شاید توجه بیشتر به این جاذبه گردشگری در دل کویر ایران بتواند روزی آن را به عنوان قلب گردشگری تفریحی و یا حتی گردشگری علمی در ژرفای کویر تبدیل کند .

 منبع : مهمانسرا