خداوند و اندیشه در شاهنامه

به نام خداوند جان و خرد<<<>>>کزین برتر اندیشه برنگذرد
‎خداوند نام و خداوند جای <<<>>>خداوند روزی ده رهنمای
‎خداوند کیوان و گردان سپهر<<<>>>فروزنده ماه و ناهید و مهر

‎ز نام و نشان و گمان برترست >>><<<نگارندهٔ بر شده پیکرست
‎به بینندگان آفریننده را<<<>>>نبینی مرنجان دو بیننده را
‎نیابد بدو نیز اندیشه راه >>><<<که او برتر از نام و از جایگاه

‎سخن هر چه زین گوهران بگذرد<<<>>>نیابد بدو راه جان و خرد
‎خرد گر سخن برگزیند همی <<<>>>همان را گزیند که بیند همی
‎ستودن نداند کس او را چو هست >>><<<میان بندگی را ببایدت بست

‎خرد را و جان را همی سنجد اوی >>><<<در اندیشهٔ سخته کی گنجد اوی
‎بدین آلت رای و جان و زبان >>><<<ستود آفریننده را کی توان
‎به هستیش باید که خستو شوی >>><<<ز گفتار کار یکسو شوی

‎پرستنده باشی و جوینده راه>>><<<به ژرفی به فرمانش کردن نگاه
‎توانا بود هر که دانا بود<<>>>ز دانش دل پیر برنا بود
‎از این پرده برتر سخن گاه نیست >><<ز هستی مر اندیشه را راه نیست

((فردوسی))

بوم زیست یزد

یزد استانی با تنوع گونه های زیستی

بوم زیست یزد

دلارام کی منش _ اکثر فعالیت‌های انسانی تحت تاثیر محیط زیست است و در رابطه با صنعت گردشگری نیز باید اذعان کرد که این صنعت ، بخشی کاملا وابسته به محیط زیست بوده و منابع طبیعی از مهمترین بخش‌های مربوط به این صنعت بویژه در شاخه‌های طبیعت گردی به شمار می رود .

حیات وحش نیز با توجه به اینکه به محدوده ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل،مرتع،بیشه های طبیعی،اراضی جنگلی،دشت و کوهستان اتلاق می شود که دارای زیستگاه طبیعی نمونه و شرایط اقلیمی خاص برای جانوران وحشی بوده و به منظور حفظ و احیاء این زیستگاه تحت حفاظت قرار می گیرد، از جمله مقاصد مهم انواع زیر شاخه های طبیعت گردی محسوب می شود .

از سویی دیگر نظر به اینکه گردشگری یک فرصت اقتصادی و بزرگ ترین صادرات جهان است ، اتخاذ راهبردها و رویکردهایی که با اهداف " توسعه پایدار " در تناقض نباشد الزامی است و حفاظت از حیات وحش نیز از این مقوله مستثنی نیست .

ایران ، سرزمینی است که دارای ذخایر و منابع طبیعی بی مانندی ، به ویژه پناهگاه‌های حیات وحش با تنوع زیستی منحصر بفرد است و یکی از بزرگترین محدوده های حیات وحش کشورمان در نایبندان طبس از توابع استان یزد واقع شده است .

بدین لحاظ حیات وحش استان یزد را باید گنجینه ای عظیم از تنوع زیستی دانست که با حفظ حریم‌های قانونی محیط زیستی و پایداری آن می توانند منابع و مقاصد خوبی جهت جهانگردان طبیعت گرد باشند.

در این مقاله به روشی توصیفی – تحلیلی تلاش شده است ضمن ارائه تعاریفی از محیط زیست ، توسعه پایدار و حیات وحش چگونگی رابطه آنها با صنعت گردشگری استان یزد بویژه شاخه طبیعت گردی تشریح شود .

واژگان کلیدی :
محیط زیست ، توسعه پایدار ، طبیعت گردی ، حیات وحش استان یزد

محیط زیست و طبیعت :

همه محیط‌هایی که در آنها زندگی جریان دارد محیط زیست نامیده می‌شود. به عنوان مثال استخر آب ، یک شهر ، اقیانوس و کویر همگی انواعی انواعی از محیط زیست به حساب می آیند. محیط زیست طبیعی عبارت است از مجموعه عوامل زیستی و غیر زیستی (فیزیکی، شیمیایی) که بر زندگی یک فرد یا گونه تأثیر می‌گذارند و از آن تأثیر می‌بینند. امروزه این تعریف غالباً به انسان و فعایت‌های او مرتبط می‌شود و می‌توان محیط زیست را مجموعه‌ای از عوامل طبیعی کرهٔ زمین، همچون هوا، آب، اتمسفر، صخره، گیاهان و غیره، که انسان را احاطه می‌کنند خلاصه کرد.

تفاوت محیط زیست با طبیعت در این است که تعریف طبیعت شامل مجموعه عوامل طبیعی، زیستی و غیر زیستی می‌شود که منحصراً در نظر گرفته می‌شوند، در حالی که عبارت محیط زیست با توجه به برهم‌کنش‌های میان انسان و طبیعت و از دیدگاه وی توصیف شده است.

بر اساس گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در سال ۲۰۰۱، تقریباً تمامی عوامل تشکیل‌دهندهٔ محیط زیست تحت تأثیر فعالیت‌های انسان قرار گرفته‌اند.

لذا حفاظت محیط زیست در قرن بیست و یکم به عنوان یکی از هشت هدف توسعه هزاره و یکی از سه پایهٔ توسعهٔ پایدار شناخته می‌شود.

توسعه پایدار و طبیعت گردی :

اصطلاح توسعه پایدار در اوایل سالهای دهه ۱۹۷۰ درباره محیط و توسعه بکار رفت. از آن زمان سازمان‌های بین‌المللی که خواهان دستیابی به محیطی مناسب و مساعد برای توسعه سودمند بودند نام خاص و ویژگی آنها در راهبرد توسعه پایدار کرد یافت. بکار بردن واژه توسعه پایدار بعد از کنفرانس ریودوژانیرو در سال ۱۹۹۲ در محافل علمی فراگیر شد.توسعه پایدار فرایند تغییری است در استفاده از منابع، هدایت سرمایه گذاری‌ها، سمت گیری توسعه فناوری و تغییری نهادی است که با نیازهای حال و آینده سازگار باشد.

توسعه پایدار که از دهه۱۹۹۰بر آن تاکید شد جنبه‌ای از توسعه انسانی و در ارتباط با محیط زیست و نسل‌های آینده است. هدف توسعه انسانی پرورش قابلیت‌های انسانی محسوب می‌شود.

توسعه پایدار به عنوان یک فرایند که لازمه بهبود و پیشرفت است، اساس بهبود وضعیت و رفع کاستی‌ها ی اجتماعی، فرهنگی جوامع پیشرفته‌است و باید موتور محرکه پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمامی جوامع و بویژه کشورهای در حال توسعه باشد.

توسعه پایدار سعی دارد به پنج نیاز اساسی زیر پاسخ گوید: تلفیق حفاظت و توسعه، تامین نیازهای اولیه زیستی انسان، دست‌یابی به عدالت اجتماعی، خودمختاری و تنوع فرهنگی و حفظ یگانگی اکولوژیکی.در سال‌های اخیر پایداری نه تنها در میان اندیشمندان بلکه میان عموم تبدیل به واژه‌ای متداول شده‌است و این ایده که پایداری بر مبنای اجماع و اصلاحات علمی پایه گذاری شده مورد انتقاد قرار گرفته‌است.

پایداری سه مشخصه اصلی دارد:
الف) زمینه پایدار منابع که از بهره‌وری جمعیت‌ها و اکوسیستم‌ها حاصل می‌شود
ب‌) فراوانی پایدار و تنوع زیستی گونه‌های فردی در زمینه اکوسیستم‌ها نسبت به بهره برداری انسانی و به طور کلی تر مداخلات انسان
ج‌) توسعه اقتصادی پایدار بدون تخریب منابع موجود برای نسل‌های آینده

از سویی به استناد تعاریف سازمان جهانی جهانگردی ، پیش نیاز توسعه پایدار گردشگری ، تلفیق و هماهنگی اهداف اقتصادی ، زیست محیطی ، اجتماعی و فرهنگی است که این امر متضمن تامین منافع دراز مدت جامعه میزبان ، گردشگران مهمان و حفاظت از منابع طبیعی و میراث فرهنگی است .

به همین لحاظ در هنگام تدوین رویکردهای توسعه پایدار گردشگری باید ضوابط و معیارهای نهادهای مسئولی چون : سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ، سازمان حفاظت محیط زیست و مدیریت توسعه و عمران شهری و روستایی ، مد نظر قرار گیرد .

در این راستا طبیعت گردی یا گردشگری بوم شناختی بعنوان راهی برای پیش گیری از تخریب محیط و معکوس کردن این خسارت ، توسعه یافته است چراکه طبیعت گردان برای زیست بوم به صورتی که هست ارزش قایلند و مایلند برای حفاظت از آن هزینه کنند.
به این صورت ، در مردم محلی برای حراست از منابع طبیعی شان انگیزه ایجاد می کنند و مانع تخریب محیط زیست برای کسب منافع کوتاه مدت می شوند.

حیات وحش:

حیات وحش یکی از منابع و مقاصد مهم طبیعت گردی محسوب می شود . تاکنون دو تعریف مهم از حیات وحش ارائه شده است : تعریف اول: محدوده ای از زیستگاه های طبیعی و نمونه با شرایط خاص اقلیمی بوده که برای حفظ گونه های جانوری تحت حفاظت قرار می گیرد.

تعریف دوم: به محدوده ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل،مرتع،بیشه های طبیعی،اراضی جنگلی،دشت و کوهستان اتلاق می شود که دارای زیستگاه طبیعی نمونه و شرایط اقلیمی خاص برای جانوران وحشی بوده و به منظور حفظ و احیاء این زیستگاه تحت حفاظت قرار می گیرد.

تنوع زیستی و زیستگاه‌های حیات وحش استان یزد :

ایران کشوری وسیع با اقلیم‌های بسیار متفاوت شامل کوه های بلند ، دشت ، جنگل‌های انبوه و بیابان‌های خشک است . کشورمان دارای 162 گونه پستاندار و 502 گونه پرنده است که از لحاظ تنوع در نوع خود بی نظیر است .

در این میان استان یزد با حدود 131575 کیلومتر مربع وسعت ، چهارمین استان وسیع کشور است که در قسمت مرکزی فلات ایران و در حاشیه دشت های کویر لوت قرار دارد .
استقرار این استان در دو زیستکره بیابانی -کوهستانی سبب تنوع زیستی بسیار بی نظیر در این منطقه شده است بطوریکه یک پنجم پرندگان کشور و البته نادر مانند : هوبره ، زاغ بور و ... ، وجود فون پستانداران بومی ارزشمند ناحیه ایرانی – تورانی به ویژه گونه هایی چون : یوز پلنگ آسیایی ، گور خر ایرانی و جبیر و .. و نیز پوشش گیاهی بیابانی و دارویی منحصر بفرد در این استان مشاهده شده و نیز پیچیده ترین و زیباترین کلوت ها ، تپه ماهورها ، تپه های ماسه ای ، دق ها و سایر اشکال توپوگرافی خاص مناطق بیابانی در این ناحیه دیده می شوند که از جمله پتانسیل‌های طبیعت گردی با برد فرا ملی بر شمرده می شوند.

استان یزد به لحاظ تنوع گونه های زیستی و فراوانی جمعیت حیات وحش در کشور شاخص است. مناطق چهارگانه محیط زیست در این استان را اثر طبیعی ملی (سروابرکوه)، پارک ملی (سیاهکوه اردکان)، پناهگاه حیات وحش(نایبندان طبس، دره انجیر اردکان و بوروئیه خاتم) و مناطق حفاظت شده (کالمند بهادران مهریز، کوه بافق، جنگل باغ شادی خاتم و سیاهکوه) می توان نام برد که با احتساب مناطق شکار ممنوع، این پهنه بسیار قابل توجه است و این در حالیست که استاندارد جهانی مناطق حفاظت شده، 10 درصد و در ایران بیش از 5/7 درصد است. منطقه نایبندان طبس بزرگترین پناهگاه حیات وحش کشور است که استعداد تبدیل به پارک ملی را دارد. کوچکترین منطقه حفاظت شده حیات وحش یزد نیز جنگل شادی شهرستان خاتم است که 9 هزار هکتار وسعت دارد. همچنین دو سوم جمعیت 70 راسی یوزپلنگ آسیایی دنیا در استان یزد وجود دارد که بیشترین تعداد این گونه حیوانی در استان در مناطق حفاظت شده کوه بافق دره انجیر و نایبندان طبس نگهداری می شود بطوریکه این گونه به یوز – بافق نیز مشهور شده است . برآورد هوبره های موجود پایگاه تحقیقاتی هوبره را نیز حدود یکهزار قطعه ذکر کرد ه اند و وجود این تعداد پرنده که در زمره پرندگان نادر دنیا محسوب می شود از لحاظ استقرار دائمی و بومی بودن، اهمیت ویژه ای دارند.

همچنین پایگاه تحقیقاتی « گوراب» در این استان حائز اهمیت بوده و این پایگاه 130هکتار وسعت دارد و 26 راس گورخر در آن نگهداری می شود.

چالش‌های زیست محیطی حیات وحش استان یزد و راهکارهای پیشنهادی :

از جمله چالش‌های موجود در زمینه حفاظت از حیات وحش استان می توان به توسعه سکونتگاه‌ها، بیماری های حیات وحش، اتفاقات، حوادث و خشکسالی بعنوان عوامل تاثیرگذار گذار بر محیط زیست دانست .

ورود دام در سالهای اخیر به مناطق که تعداد زیادی سگ گله را هم وارد منطقه می کند از دیگر دلایل کاهش حیات وحش است . وضعیت سگ‌های گله در بسیاری از مناطق طوری است که فرصت آسایش و حتی محلی امن برای زایمان را از جانوران وحشی می گیرد.

ضمن اینکه وجود دام باعث تخریب شدید پوشش گیاهی در زیستگاه‌ها می شود . وجود آلاینده های زیست محیطی موجود در دشت یزد-اردکان تاثیر منفی بر محیط زیست استان داشته و شکارهای غیر مجاز نیز بعنوان چالش اصلی حفظ تنوع زیستی گونه های نادر حیات وحش بر شمرده می شود .

لذا تغییر فرآیند تولید، تغییر نوع سوخت، عدم برداشت خاک، انتقال و ساماندهی صنایع در محل های دیگر، توسعه فضای سبز و ادامه احداث کمربند سبز را می توان بعنوان راهکارهای پیشنهادی برای رفع بخشی از مشکلات موجود در این بخش نام برد.

در این میان اهمیت ادامه طرح کمربند سبز در این منطقه به وسعت سه هزار و 600 هکتار را باید یادآور شد و شاید بتوان گفت توجه به طبیعت گردی پایدار با حفظ حریم‌های مجاز محیط زیستی گامی باشد جهت توجه بیشتر بومیان و سایر علاقمندان به مقوله حفظ محیط زیست و گونه های جانوری و گیاهی بی نظیر استان یزد به عنوان ثروتی زایا که در دنیا بی نظیر است .

برگرفته http://www.parsacity.com

پایش یوزپلنگ ها در سیاه کوه اردکان

06/08/1390

مطالعه و پایش یوزپلنگ در منطقه حفاظت شده و پارک ملی سیاه کوه اردکان، با همکاری انجمن یوزپلنگ ایرانی، پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد آغاز شد. در این مطالعه که از اردیبهشت سال جاری شروع شده، با نصب دوربین های تله ای در نقاط مختلف منطقه و تحلیل و بررسی عکس های گرفته شده، جمعیت یوزپلنگ در منطقه تخمین زده خواهد شد. در این منطقه، نخستین بار سال گذشته بود که محیط بانان موفق شدند بصورت دستی از یک خانواده 4 تایی یوزپلنگ عکاسی کنند. در اقدامات بعدی 3 بار دیگر از یوزپلنگ در این منطقه عکاسی شد. بررسی های اولیه و تطابق خال ها نشان داد یک یوز ماده که سال های گذشته در پناهگاه حیات وحش دره انجیر از آن عکاسی شده بود، اکنون با توله های جدید خود به سیاهکوه اردکان آمده است. بدین ترتیب منطقه سیاه کوه اردکان به عنوان زیستگاه جدید یوزپلنگ های آسیایی مطرح شد. به همین دلیل و در راستای هدف بلند مدت پایش جمعیت یوزپلنگ های آسیایی، مطالعه بروی جمعیت یوزپلنگ ها در این منطقه آغاز شد. در تلاش های اولیه، دوربین های تله ای موفق شده اند از 10 گونه پستاندار منطقه عکاسی کنند که شامل گرگ، شاه روباه، روباه شنی، کاراکال، گربه وحشی، قوچ و میش، کل و بز، جبیر، تشی و خرگوش می باشند.

منطقه سیاه کوه با داشتن توپوگرافی مناسب و جمعیت بالای گیاهخواران، زیستگاه مناسبی برای یوزپلنگ به شمار می رود. تلاش برای ثبت عکس های بیشتری از یوزپلنگ در این منطقه ادامه دارد.

http://www.wildlife.ir/ShowInfo.aspx?Lang=1&InfoId=320

فلفل و کاربرد آن

فلفل سیاه، سفید، قرمز و سبز، همه از یک گیاه تهیه می‌شوند. رنگ ‌فلفل به زمان برداشت و شیوه عمل آوردن آن بستگی دارد. فلفل فواید زیادی دارد. مصرف فلفل سیستم هاضمه را تقویت می‌کند و به گردش خون سرعت می‌بخشد.

 

قرن‌ها پیش فلفل برای اروپائیان ادویه‌ای کمیاب و باارزش بود که آن را تنها در کشورها‌ی دوردست می‌توانستند تهیه کنند. البته هنوز هم فلفل از همین کشورها به اروپا صادر می‌شود، اما دیگر نه تنها ادویه‌ای نادر نیست؟ بلکه یکی از نام‌آشناترین و پرطرفدارترین ادویه‌ها است که می‌توان آن را تقریبا روی هر میزی کنار نمک پیدا کرد.

 

"گرهارد وبر" از انجمن تخصصی صنعت ادویه در شهر بن آلمان می‌گوید: «خاستگاه فلفل از مناطق گرمسیر و مرطوب آسیا است. گیاه فلفل قرن‌ها پیش در منطقه "مالابار" در جنوب هند کشت می‌شده است.»

 

کاشت فلفل به تدریج در کشورهای نزدیک به منطقه مالابار هم که آب و هوای مشابهی دارند رایج شده، از جمله سریلانکا، مالزی، اندونزی و تایلند. در حال حاضر صادرکنندگان جدیدی مانند ویتنام و برزیل به جمع این کشورها پیوسته‌اند.

 

فلفل پیش از بسته‌بندی باید ابتدا از ساق و برگ و گرد و خاک جدا شود. فلفل پس از خشک شدن در رنگ‌های سیاه، قرمز و سفید یافت می‌شود. انواع فلفل متناسب با کیفیت و رنگ و بو، قیمت‌های متفاوتی دارند.

 

خواص فلفل

 

فلفل پرزهای چشایی را تحریک می‌کند و پیامی ‌به معده می‌فرستد که باعث ترشح اسید هیدروکلوریک و در نتیجه هضم بهترغذا می‌شود. اسید هیدروکلوریک برای هضم پروتئین‌ها و دیگر مواد غذایی در معده ضروری است. هنگامی‌که مقدار اسید هیدروکلوریک بدن کافی نباشد، غذا به مدت طولانی در معده باقی می‌ماند که منجر به سوء هاضمه می‌شود. به‌علاوه، فلفل تعرق و ادرار را افزایش می‌دهد. فلفل همچنین اثرات مفید آنتی اکسیدان و آنتی باکتریال مؤثر را در خود نشان داده است.

 

سیاه، سفید، قرمز، سبز

 

رنگ فلفل به زمان برداشت و شیوه عمل آوردن آن بستگی دارد. رایج‌ترین نوع فلفل، فلفل سیاه است که برای آن باید میوه‌های فلفل را زمانی چید که نارس و رنگشان هنوز سبز است. دانه‌ها در جریان تخمیر و خشک شدن چروکیده و سیاه رنگ می‌شوند.

دیگر نوع متداول، فلفل سفید است. برای به دست آوردن فلفل سفید، دانه‌ها هنگام برداشت باید کاملا رسیده و به رنگ کبود متمایل به قرمز تیره باشند. دانه‌ها را در آب قرار می‌دهند تا خیس بخورند. سپس تنها مغز دانه‌ها باقی می‌مانند که در جریان خشک شدن رنگ سفید متمایل به زرد پیدا می‌کنند.

 

فلفل قرمز نیز از میوه‌های کاملا رسیده گیاه فلفل به دست می‌آید، با این تفاوت که فرایند خشک کردن دانه‌ها باید سریع انجام گیرد.

 

محصول نادرتر این گیاه فلفل سبز است. برای تهیه آن دانه‌های فلفل به صورت زرد و نارس برداشت می‌شوند و سپس باید در معرض نمک یا سرکه قرار گیرند تا از تخمیر شدن آنها جلوگیری شود.

 

گونه‌های مختلف فلفل علاوه بر رنگ در عطر و طعم و همینطور درجه تندی هم تفاوت‌هایی با هم دارند. فلفل‌های سیاه و سبز معطرتر از فلفل سفید هستند. اما فلفل سفید تندتر از انواع دیگر است و معمولا برای تهیه سس ماهی استفاده می‌شود.

فلفل سبز برای تهیه سس غذاهای کبابی کاربرد دارد. دانه‌های فلفل سبز را معمولا نمی‌سایند. فلفل قرمز هم تند و هم دارای طعم شیرین ملایمی است و مانند فلفل سیاه هنگام پخت گوشت‌قرمز از آن‌ها استفاده می‌شود.

 

بسیاری از کارشناسان تغذیه توصیه می‌کنند که فلفل به صورت پودر خریداری نشود. گرهارد وبر می‌گوید: « فلفل پودری عطر و طعم خوب خود را سریعتر از دست می‌دهد. اما اگر دانه‌ها تازه هنگام آشپزی آسیاب شوند، طعم فلفل در غدا قوی‌تر خواهد بود.»