این شکسته چنگ بی قانون
رام چنگ چنگی شوریه رنگ پیر
گاه گویی خواب می بیند
خویش را در بارگاه پر فروغ مهر
طرفه چشم نداز شاد و شاهد زرتشت
یا پریزادی چمان سرمست
در چمنزاران پاک و روشن مهتاب می بیند
روشنیهای دروغینی
کاروان شعله های مرده در مرداب
بر جبین قدسی محراب می بیند
یاد ایام شکوه و فخر و عصمت را
می سراید شاد
قصه ی غمگین غربت را
هان، کجاست
پایتخت این کج آیین قرن دیوانه ؟
با شبان روشنش چون روز
روزهای تنگ و تارش ، چون شب اندر قعر افسانه
با قلاع سهمگین سخت و ستوارش
با لئیمانه تبسم کردن دروازه هایش ،سرد و بیگانه
هان، کجاست ؟
پایتخت این دژآیین قرن پر آشوب
قرن شکلک چهر
بر گذشته از مدارماه
لیک بس دور از قرار مهر
قرن خون آشام
قرن وحشتناک تر پیغام
کاندران با فضله ی موهوم مرغ دور پروازی
چار رکن هفت اقلیم خدا را در زمانی بر می آشوبند
هر چه هستی ، هر چه پستی ، هر چه بالایی
سخت می کوبند
پاک می روبند
هان، کجاست ؟
پایتخت این بی آزرم و بی آیین قرن
کاندران بی گونه ای مهلت
هر شکوفه ی تازه رو بازیچه ی باد است
همچنان که حرمت پیران میوه ی خویش بخشیده
عرصه ی انکار و وهن و غدر و بیداد است
پایتخت اینچنین قرنی
بر کدامین بی نشان قله ست
در کدامین سو ؟
دیده بانان را بگو تا خواب نفریبد
بر چکاد پاسگاه خویش ،دل بیدار و سر هشیار
هیچشان جادویی اختر
هیچشان افسون شهر نقره ی مهتاب نفریبد
بر به کشنیهای خشم بادبان از خون
ماه ، برای فتح سوی پایتخت قرن می آییم
تا که هیچستان نه توی فراخ این غبار آلود بی غم را
با چکاچاک مهیب تیغهامان ، تیز
غرش زهره دران کوسهامان ، سهم
پرش خارا شکاف تیرهامان ،تند
نیک بگشاییم
شیشه های عمر دیوان را
ز طلسم قلعه ی پنهان ، ز چنگ پاسداران فسونگرشان
خلد برباییم
بر زمین کوبیم
ور زمین گهواره ی فرسوده ی آفاق
دست نرم سبزه هایش را به پیش آرد
تا که سنگ از ما نهان دارد
چهره اش را ژرف بخشاییم
اخوان ثالث
سال و محل تولد: 1307- مشهد
سال و محل وفات: 1369- تهران
اَوِسْتا،
نام کلی مجموعهٔ کتاب های مذهبی زرتشتیان در هر عصر است که در واقع
دانشنامه ی ایرانیان بوده و بر خلاف تفکر بسیاری از غیر زرتشتی ها همه
اوستا کتاب آسمانی زرتشتیان نیست و کتاب آسمانی زرتشت تنها بخش گات ها از
اوستا میباشد.اوستا در روزگار باستان بیست و یک نسک(کتاب)داشته و در شکل
کنونی خود شامل پنج بخش است.بخش های اوستا عبارتند از:یَسنه که شامل ۷۲ فصل
و ۲۴۰۰۰ واژه است یسنه درباره اهورامزدا و آفرینش و راه درست زیستن و به
خوشبختی رسیدن و قانون اشا و.....گفتگو میکند گات ها که کتاب آسمانی زرتشت
است(گاثاهاـ گاتاهانیز گفته میشود)جز همین کتاب است و سخنان اهورای است که
به پنج قسمت تقسیم میشود که نام این ۵ قسمت گات ها از این قرار است:اهنود
گات ـ اشتودگات ـ شپنتمدگات ـ وهوخشترگات ـ وهوشواشت گات.نام ۴نسک دیگر
اوستا نیز از این قراراست: یشتها(سرودهای نیایشی است)، وندیداد، ویسپرد و
خردهاوستاکه درباره این سه کتاب در پایان این مطلب بیشتر توضیح خواهم
داد.واژه اَوِستا که در خود کتاب نیامده به معنی اساس و بنیان است و با
واژه «ودا»، نام کهنترین کتابِ دینی هندوان همریشه است.بر روی هم اوستا را
میتوان به معنی «آگاهینامه»یا «دانشنامه»دانست که آن را مرجع نامه نیز
مینامند.مندرجات اوستا عبارتست از نیایشِ اهورا مزدا و امشاسپندان و دیگر
ایزدان و مظاهر طبیعت و تکالیف انسان در این جهان و جهان آخرت.و درباره
بهشت و دوزخ و داستانهای ملی.گویند پس از آنکه اسکندر مقدونی قصر سلطنتی
ایران را آتش زد اوستای حکومتی نیز بسوخت.بلاش اشکانی فرمان داد تا اوستای
پراکنده را از شهرهای ایران جمع کنند.اردشیر بابکان تنسر را مامور مرتب
ساختن آن کرد. پسرش شاپور اول کار پدر را تعقیب نمود و در نهایت آنرا به
همان شیوه کهن به بیست و یک نسک بخش کردند و نامها و شرحِ این نسک ها در
کتابِ پهلوی دینکرد و کتابهای دیگر آمده است.نسک های بیست و یک گانه اوستا
به سه بهر بخش می شده است: عکس یادگاری از موبدان بزرگ در مهر یزد
اوستا
درباره کتاب ویسپرد: سومین جز اوستا است
اصل اوستایی این کلمه ویسپه ر ت و،می باشد و به معنی همه سروران میباشدو
در هنگام انجام رسوم مذهبی همراه با،یسنا خوانده میشود و از نظر مطالب و
سبک همانند یسنا است، مطالب این قسمت در ستایش اهورامزدا و
امشاسپندان(فروزه های اهورایی) وهمه نیکان و اعمال نیک است.
درباره
کتاب خرد اوستا: چهارمین جز اوستا و درزمان شاپور دوم به وسیله آزرد مهر
اسپند تالیف و تدوین شده، در این کتاب دعاها و مراسم مذهبی برای مواقع
مختلف روز و ماه و سال جمع آوری شده، البته این کتاب فقط برای دعا و مراسم
مذهبی بوده نه چیز دیگر.
اما درباره وندیداد : اصل این کلمه (وی دئو
داته) است و به معنی قانون ضد دیو است. این کتاب مجموعه ای از باور ها و
قوانین ایرانیان بوده و در واقع شامل قوانین خشک و کلیشه ای مغان بوده.در
گردآوری این کتاب در زمان ساسانیان از مطالب غیر اصیل استفاده شده بسیاری
از مطالب کتاب وندیداد اصولا"با اوستا و روح آیین زرتشت سازگاری و هم آهنگی
ندارد و از نظر مذهبی معتبر و کاربردی نیست.عده ای هستند که(ضد
زرتشتیان)در شرح اصول دین زرتشتی با ذکر مطلب و منبع از وندیداد میخواهند
تصور نادرست از سنت و دین زرتشتی به دیگران بدهند. وندیداد شامل قوانین
مغان بوده که در غرب ایران می زیستند و بعد ها زرتشتی شدند آن ها باورهای
وندیدادی را پیش از اشو زرتشت داشتند و پس از آن هم آن را حفظ
کردند.وندیداد ارزش تاریخی دارد اما از جهت بنیاد های دینی قابل استناد
نیست. احکام و سنت زرتشتی باید در چهار چوب و بر اساس گات ها( کتاب آسمانی
ما) باشد نه وندیداد که باور های مغان است.