راهرو عشق

راهرو عشق کویراست، که دریا بودنش را به آفتاب بخشید،آفتاب هم گرمی اش را نمی تواندبه همه نبخشد!

راهرو عشق

راهرو عشق کویراست، که دریا بودنش را به آفتاب بخشید،آفتاب هم گرمی اش را نمی تواندبه همه نبخشد!

آتش ورهرام یزد


آتش ورهرام یزد

بزرگترین آتشکده روشن در ایران ،آتش ورهرام یزد است.آتشکده ای که آذرفرنبغ فیروز آباد فارس در دوران باشکوه ساسانیان را بهی آورد.

بنا بر تاریخ طبری،آتشکده بزرگی در یزد روشن بوده و بهدینان زیادی در آنجا به نیایش می پرداختند. این آتشکده در دوران غزنویان به مسجد جامع یزد تبدیل شده  و آتش آن به محل نامعلومی انتقال یافته است.برخی ها بر این باورند که آتش آن به هندوستان رفته و آتشکده سورت را روشن کرده است.این در حالی است که آتشکه بزرگ آذرفرنبغ تا دوران مغول روشن بوده و فیروز آباد همچنان اهمیت و نفوذ دینی خود را حفظ کرده بود.در هنگام یورش مغول به فارس ،موبدان آتش کاریان را برداشته و به روستای عقدا در شمال اردکان می روند و آتش ورهرام را در غاری پنهان می کنند.پس از آن در زمان تیموریان به ترک آباد آورده  و آتشکده بزرگی را از آن تخت نشنین می کنند. در این دوران مرکز دینی ایران از فارس به ترک آباد انتقال یافته و موبدان موبد و هیربدان بزرگ در آنجا ساکن شدند.با ظهور صفویه و فشارهای فراوان آنها موبدان مجبور به ترعکسک این دیار شده و آتش ورهرام را به محله دستوران یزد انتقال دادند.آنطور که گفته می شود،این آتش چندین سال در منزل موبد موبدان و چندی دیگر در گهنبارخانه فروزان بوده تا اینکه در زمان افشاریه در آتشکده محله تخت نشنین می شود.روایت دیگر حکایت از آن دارد که آتش ورهرام از ترک آباد در دوران صفویه به شریف آباد اردکان رفته  و سپس در دوران زندیه به یزد می آید.

با آمدن مانکجی به ایران،پارسیان کمک های مالی بیشماری برای ساخت آتشکده یزد به همکیشان خود کردند . به طوریکه آتشکده ای به سبک آتشکده شاهنشاهی بمبئی ساخته شد .در دوران های بعدی اتاق های یزشن خوانی، جشن خوانی و تالارپذیرایی در اطراف آن شاخته شد. هم اکنون آتش ورهرام یزد در سازمان میراث فرهنگی ایران به ثبت رسیده و بازدید کنندگان فراوانی رابه خود می بیند.


ico تاریخچه ی آتش ورهرام یزد

در زمان فرمانروایی ساسانیان بر ایران، آتش سه آتشکده پر ارج و شکوه به دلیل قدمت دیرپایشان از جایگاه و مقام بالاتری برخوردار بودند و بر همین پایه آن ها را آتش "ورهرام" یعنی آتش پیروزی نام نهاده بودند. یکی از آن ها "آذرفرنبغ" نام داشت که بنا به مندرجاتی آن را نخستین بار جمشید پیشدادی در آتشگاهی بر فراز کوه فرهمند خوارزم قرار داد و در زمان گشتاسب کیانی آن را خوارزم به کوه روشن در کابل بردند، سپس آن را به شهر دارابگرد در استان فارس آوردند و در آتشگاه باشکوهی جای دادند. انوشیروان دادگر (پادشاه اول ساسانی) در دوره ی فرمانروایی خود بر ایران فرمان داد تا "آذرفرنبغ" را از دارابگرد به "کاریان" فارس آوردند و در آتشکده ای به همین نام قرار دادند. این آتش در سده ی دهم هجری برای رهانیدن از یورش بیگانگان از آنجا به محلی که در آن زمان "کثه" نامیده می شد آوردند و در آتشکده ی بزرگ شهر برافروختند. در همان سال ها شهر یزد کثه را در برگرفت تا جایی که تنها نام آن بر روستایی در کنار شهر بر جای ماند. طی رشد و گسترش تدریجی شهر یزد آتش کده ی کثه تخریب شد و زرتشتیان، آتش مقدس را برداشتند و ان را در غاری در کوه "شگفت یزدان" بین عقدا و پارس بانو نگهداری کردند. آتش ورهرام مدتی در غار بود و سپس ان را به مدت 200 سال در روستاهای زرتشتی نشین اطراف یزد مانند هفت آدر عقدا، شریف آباد اردکان و ... جابجا کردند تا مورد تجاوز و دست درازی قرار نگیرد.


در سال 750 ه.ق روستایی به نام ترک آباد نزدیک اردکان به وجود امد و مردم یزد آتش مقدس را به ترک آباد منتقل و تا سال 1005 یزدگردی در آنجا نگهداری کردند و در این سال همزمان با اغاز آشفتگی جامعه زرتشتیان در ترک آباد، آتش مقدس از آنجا دوباره به شریف آباد برده شد و حدود سال 1134 یزدگردی دوباره به یزد برگردانده و در محله ی دستوران (کوی موبدان) در منزل موبد آذر گشسب نگهداری شد و پس از چند سال ساختمان مناسبی بادهش بهدین "نوشیروان جی کوهیارجی" برای آن ساخته شد و توسط مانک جی لیم جی هوشنگ هاتریا در سال 1272 هجری و بار دیگر با هزینه ی اردشیر پور کیخسرو گشتاسب، در سال 1327 هجری بازسازی شد. ساختمان این آتشکده که امروز به نام "دربمهر دستور خدایار" معروف است در کوی موبدان موجود است و آتشدان سنگی آن را گرچه ضربه های پتک زمان در هم شکسته است اما هنوز در آتشگاه کوچکش پابرجاست. سنگ بنای ساختمان کنونی اتش ورهرام یزد در سال 1313 خورشیدی توسط انجمن اکابر " صاحبان پارسی هندوستان" بر زمینهای اهدایی خانواده ی اردشیر مهر و خانوادهی دستور شهریار دستور نامدار نهاده شد و در فروردین سال 1318 خورشیدی، آتش دیرپای فرنبغ در آتشگاه نوبنیاد ان قرار داده شد. روشن بودن آتش در آتکده ی فرنبغ پارس قدمت دیرینه داشته و از زمان تغییر محل اتشکده ی پارس تا کنون (1390 خورشیدی) 1538 سال می گذرد و در تمام مدت با همه ی سختی ها و جنگها آتش، پیوسته روشن نگهداری شده است و آتش اتشکده از گذشته تاکنون توسط فردی که مقام هیربدی دارد و از موبدان است، روزانه در چند نوبت با افزودن قطعه هایی از چوبی خشک و پایدار مانند چوب بادام و زردآلو روشن می ماند.خاکستر حاصل از سوخت ارزشی ندارد و در زمان لازم تخلیه می شود. اما مهم جا و مکان اتش نیست ، آنچه مهم است عشق فروزان ایرانی است که این آتش را در پس هزاره ها روشن نگاه داشته است.

برای دیدن تصاویر بزرگتر برروی عکس کلیک کنید.

آتشکده زرتشتیان1

آتشکده زرتشتیان2

آتشکده زرتشتیان3

آتشکده زرتشتیان4

آتشکده زرتشتیان5

آتشکده زرتشتیان6

آتشکده زرتشتیان7

آتشکده زرتشتیان8

آتشکده زرتشتیان9

 

آتشکده زرتشتیان11

آتشکده زرتشتیان12

آتشکده زرتشتیان13

آتشکده زرتشتیان14

سازه  آتش ورهرام (بهرام) یزد،
این عمارت که در فهرست آثار معمارى معاصر یزد قرار دارد، ‌ به همت زردشتیان یزد و پارسیان هند در سال ۱۳۱۳ خورشیدى تحت نظارت و سرپرستى آقاى ارباب جمشید امانت بنا شد. ساختمان اصلى در وسط حیاطى بزرگ بر بلندى قرار دارد و آن را درختانى همیشه سبز احاطه کرده‌‌اند. حوضى مدور و بزرگ در محور ورودى بنا به آن زیبایى خاصى بخشیده است.

آتش در محفظه‌اى بلندتر از سطح زمین در اتاق نسبتاً وسیع و دور از تابش خورشید قرار گرفته و اتاق‌هایى براى مراسم نیایش پیرامون آن طراحى شده است.

در مورد قدمت تاریخى آتش این آتشکده، گویند که نزدیک ۱۵۱۵ سال پیش این آتش از آتشکدهٔ ناهید پارس به روستاى هفتادر (نزدیک عقدا) منتقل شد و از آنجا به ترک‌آباد در اردکان نقل مکان کرد و پس از سى سال نگهدارى در غار اشکفت یزدان آن را در سال ۱۳۲۵ خورشیدى به شهر یزد آوردند و در خانهٔ دستور بزرگ شهر، در محلهٔ دستوران جاى داده شد و از آن جا به گهنبارخانه و محل کنونى این آتش، خیابان آیت‌‌الله کاشانى کوچهٔ آتشکده انتقال یافت.

سرستون‌ها و ازاره‌هاى سنگى این بنا با نقوش برجستهٔ زیبا، کار هنرمندان اصفهانى است که در اصفهان تراش خوردند و به یزد حمل شدند. به نظر مى‌رسد معمارى بنا تا حدودى از معمارى آتشکده‌هاى پارسیان هند تأثیر گرفته باشد.

آتشکده های ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی

آتشکده های  ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی

نام آتشکده

جایگاه

دوره

شماره ثبت

آغمیون

استان آذربایجان شرقی، سراب، روستای آغمیون

ساسانی

794

تخت سلیمان

استان آذربایجان غربی، تکاب

اشکانی، ساسانی

308

قلعه کهنه

استان اصفهان، کاشان، خرم دشت

ساسانی

431

نیاسر

استان اصفهان، کاشان، نیاسر

ساسانی

316

کوشک

استان اصفهان، نطنز، شرق مسجد جامع نطنز

ساسانی

187

آتشگاه(آتشکده یا دز ماربین، آتشکده شهر اردشیر)

استان اصفهان

ساسانی

38

چهارتاقی شیرکوه

استان اصفهان، شهرستان نائین، دشت شیرکوه، روستای سیرو

ساسانی

7222

چهارقاپی

استان ایلام، بخش مرکزی، جنب روستای سرخ آباد

قرون اول اسلامی

2746

آتشکده سیاهگل

استان ایلام، شهرستان ایوان، بخش زرنه، منطقه سیاهگل

ساسانی

2793

آتشکده سرابله

استان ایلام، شهرستان شیروان و چردوال، بخش مرکزی، روستای هویشکان

ساسانی

7985

آتشکده چم نرگسی

استان بوشهر، شهرستان دشتستان، منطقه پشتکوه، تنگ ارم

ساسانی

6508

تپه میلی

استان تهران، شهرری

ساسانی

407

 

 

 

 

تخت رستم

استان تهران، بخش مرکزی، شهرستان شهریار

اشکانی، ساسانی

289

بازه هور

استان خراسان رضوی، یک کیلومتری جنوب روستای رباط سفید

ساسانی

39

چهارتاقی سنگبر

استان خراسان رضوی، شهرستان مشهد، بخش مرکزی، دهستان کنویست، 50 متری غرب روستای سنگبر

تیموری

11018

مسجد سلیمان

استان خوزستان، مسجد سلیمان

اشکانی، ساسانی

300

چهارتاقی بدر نشانده

استان خوزستان، میدان نفت

اشکانی

372

آتشکده تشویر

استان زنجان، 15 کیلومتری گیلوان، بخش طارم علیا

ساسانی

983

آتشکده پیرچم

استان زنجان، بخش طارم علیا، شهرستان آب بر

ساسانی

984

آتشکده الزین

استان زنجان، قریه الزین، بخش طارم علیا

ساسانی

985

آتشکده نویس

استان قم، بخش خلجستان، روستای نویس

ساسانی

344

چهارتاقی خیرآباد

استان کهگیلویه و بویراحمد، جاده جدید گچساران به دهدشت، خیرآباد علیا

ساسانی

371

بردچله

استان کهگیلویه و بویراحمد، شهرستان کهگیلویه، بخش چاروسا، روستای بردچله

ساسانی

8325

دره شامی

استان خوزستان، ایذه

ساسانی

49

کوه خواجه

استان سیستان و بلوچستان، دریاچه هامون

اشکانی

54

کرکوی

استان سیستان و بلوچستان، کرکوی

ساسانی

119

آتشدان سنگی

استان فارس، پاسارگاد

هخامنشی

 

آتشدان سنگی

استان فارس، تخت جمشید

هخامنشی

 

پایه آتشدان

استان فارس، نقش رستم

هخامنشی

 

آتشدان سنگی

استان فارس، فیروزآباد

ساسانی

 

آتشکده های متعدد

استان فارس، فراش بند

ساسانی

 

میل اژدها

استان فارس، نورآباد ممسنی

اشکانی

356

بیشاپور

استان فارس، شاپور

ساسانی

 

کنارسیاه

استان فارس، بین فیروزآباد و بندرطاهری

ساسانی

 

فراش بند

استان فارس، مغرب فیروزآباد، فراش بند

ساسانی

88

جره

استان فارس، بین راه کازرون و فراش بند، دهستان جره

ساسانی

312

کازرون

استان فارس، کازرون، روستای پل آبگینه

ساسانی

331

چهارتاقی آتشکده

استان فارس، مغرب لار، قریه نیشور

ساسانی

 

تنگ کرم

استان فارس، شمال فسا، تنگ کرم

ساسانی

264

آتشدان سنگی

استان فارس، سمیرم؟

هخامنشی

 

چهارتاقی(اکنون مسجد)

استان فارس، ایزدخواست

ساسانی

376

چهارتاقی رکن آباد

استان فارس، پس از پلیس راه جاده شیراز- اصفهان، 150 متری سرچشمه آب رکن آباد

اسلامی

10499

چهارتاقی سیمکان

استان فارس، شهرستان جهرم، بخش سیمکان، روستای کرته

ساسانی

6786

چهارتاقی کهنارو

استان فارس، شهرستان فیروزآباد، بخش مرکزی، روستای شهید دستغیب، 220متری شرق پاسگاه

ساسانی

7189

چهارتاقی زاغ

استان فارس، شهرستان جهرم، بخش سیمکان، 500 متری شمال روستای زاغ

اسلامی

7203

آتشکده کرمان

استان کرمان، شهرستان کرمان، خیابان زریسف، خیابان برزو آمیغی

پهلوی اول

4190

آتشکده دولت خانه

استان کرمان، شهرستان کرمان، خیابان صمصام، کوچه مهدیه

صفویه

6754

چهارتاقی چهارقاپو

استان کرمانشاه

ساسانی

150

آتشکده شیان

استان کرمانشاه، شهرستان اسلام آباد غرب، بخش مرکزی، دهستان شیان، 10ک م شرق اسلام آباد غرب، روستای شیان

ساسانی

14400

آتشکده میل میگه

استان کرمانشاه، شهرستان اسلام آباد غرب، بخش مرکزی، دهستان حومه جنوبی، روستای سیاه سیاه میلگه باباخان

ساسانی

17064

آتشکده آمل

استان مازندران، در خرابه های شهر قدیم آمل(چاکسر)

قرن 9 ه ق

1060

آتشکده کوسان

استان مازندران، شهرستان بهشهر، شمال غرب روستای آسیابسر

اوایل اسلامی

5410

چهارتاقی برزو

استان مرکزی، اراک، سلطان آباد

ساسانی

344

آتشکوه

استان مرکزی، دلیجان، 8 کیلومتری جنوب شرقی نیمور

ساسانی

311

آتشکده زرتشتیان(یزدان)

استان یزد، خیابان آیت اله کاشانی، کوچه آتشکده

پهلوی اول

2431

درب مهر کهن

استان یزد، شهر یزد، خیابان سلمان، کوچه شهید مومنی نسب

صفوی

14837

آتشکده سرده

استان یزد، شهر تفت، محله سرده

اواخر قاجاریه

15066

چهاردری(چهارتاقی)

استان یزد، شهرستان صدوق، شهر ندوشن، مجاور بقعه شیخ علی خاموش

صفوی

9121

 

منابع

1- قصران، حسین کریمان، انتشارات انجمن آثار ملی، 1356

2- فرهنگ اساطیر یونان، ف.ژیران، برگرداننده ابوالقاسم اسماعیل پور، فکر روز، 1375

3- نیایش آتش در دین زرتشتی، رستم وحیدی، فروهر، 1381

4- راه ها و معابر باستانی غرب زاگرس در دوران پارت و ساسانی، سبز رویش، 1377

5- مجله گردش، مقاله آتشگاه گرمابخش مراسم نیایش، علی اکبر سرافراز

6- بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران، نصرت اله مشکوتی،سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران،1349

7- معماری ایران، آ.پوپ، برگرداننده غلام حسین صدری افشار، فرهنگان، 1370

8- میراث باستانی ایران، ریچارد فرای، برگرداننده مسعود رجب نیا، علمی و فرهنگی، 1368

9- ایران از آغاز تا اسلام، ر.گیرشمن، برگرداننده محمد معین، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1349

فهرست آثار ملی ایران


منابع

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

-

شماره ثبت نام اثر استان شهرستان مختصات تاریخ ثبت شهر
۱ سلیمان تپه (ایلام) ایلام ایلام
۲۴/۶/۱۳۱۰
۲ تل بکسایه ایلام ایلام
۲۴/۶/۱۳۱۰
۳ سبعات خزیر ایلام ایلام
۲۴/۶/۱۳۱۰
۴ تل شیروان ایلام شیروان
۲۴/۶/۱۳۱۰
۵ تل لالار ایلام دره شهر
۲۴/۶/۱۳۱۰
۶ ماداکتو ایلام دره شهر ۴۷٫۳۶۶۵۰۲شرق ۳۳٫۱۳۰۱۶۶شمالی ۲۴/۶/۱۳۱۰
۷ تل‌های طرخان لرستان کوهدشت
۲۴/۶/۱۳۱۰
۸ تل‌های لارت ایلام دره شهر
۲۴/۶/۱۳۱۰
۹ خرابه‌های اندرکش آذربایجان غربی ارومیه
۲۴/۶/۱۳۱۰
۱۰ شهر قدیمی مهاباد آذربایجان غربی مهاباد
۲۴/۶/۱۳۱۰
۷۳ منطقه حفاظت‌شده مند بوشهر دیر
۱۳۵۵/۰۵/۰۶
۱۲۸ آستانه حضرت معصومه و مدفن پادشاهان صفوی قم قم
۱۳۱۰/۱۰/۱۵
۱۳۴ مسجد مجارشین آذربایجان شرقی شهرستان اسکو
۱۳۸۵/۱۲/۰۶
۱۳۵ مقبره مادر هلاکوخان آذربایجان شرقی مراغه
۱۵/۱۰/۱۳۱۰
۱۳۶ گنبد مدور آذربایجان شرقی مراغه ‏۲۱٫۱۷″ ۱۴′ ۴۶°شرقی ‏۲۵٫۱۶″ ۲۳′ ۳۷°شمالی ۱۵/۱۰/۱۳۱۰
۱۳۷ گنبد غفاریه آذربایجان شرقی مراغه
۱۵/۱۰/۱۳۱۰
۳۲۲ مسجد چهار پادشاهان گیلان لاهیجان ‏۵۶٫۰۶″ ۵۹′ ۴۹°شرقی ‏۱۲٫۴۶″ ۱۲′ ۳۷°شمالی ۱۳۱۷/۰۸/۲۱
۲۳۱۴۳ گورستان سایگان استان بلوچستان روستای سایگان
۲/۵/۱۳۸۷
۳۶۵ گنبد شیخ جنید استان یزد شهرستان تفت
۱۳۲۱/۰۳/۲۰
۶۷۱ تپه و قبرستان شمسی خان خراسان رضوی درگز
۱۳۴۶/۱/۲۳
۶۷۲ تپه غازان بیگ خراسان رضوی درگز
۱۳۴۶/۱/۲۳
۹۵۰ بازار جهرم فارس جهرم
۱۶/۵/۱۳۵۲
۹۶۰ مسجد و مدرسه خان فارس جهرم
۵/۱۰/۱۳۵۲
۹۸۶ مقبره جاماسب حکیم فارس جهرم
۲/۷/۱۳۵۳
۹۸۷ مسجد جامع جهرم فارس جهرم
۲/۷/۱۳۵۳
۹۸۸ چهارطاقی قطب‌آباد فارس جهرم
۲/۷/۱۳۵۳
۱۰۰۴ مقبره شاهزاده فضل بن موسی بن جعفر فارس جهرم
۲۱/۷/۱۳۵۳
۱۳۱۹ قدمگاه جهرم فارس جهرم
۶/۱۰/۱۳۵۵
۱۴۰۷ دین کتی باوند جنید مازندران قائم‌شهر
۱۳۵۶/۰۲/۲۶
۱۴۴۲ حمام گلشن گیلان لاهیجان ‏۵۴٫۲۳″ ۵۹′ ۴۹°شرقی ‏۱۳٫۸۸″ ۱۲′ ۳۷°شمالی ۱۳۵۴/۰۹/۲۴
۱۶۲۴ خانه قاضی بوشهر بوشهر
۱۳۴۶/۰۱/۲۳
۱۶۲۶ آب انبار حاج آقارضا فارس جهرم
۲۸/۱/۱۳۵۷
۱۶۳۸ دژ برازجان بوشهر دشتستان
۱۳۶۲
۱۸۹۷ گور دختر بوشهر دشتستان
۱۳۷۶
۲۰۶۰ مسجد بردستان بوشهر دیر
۱۳۷۷
۲۰۹۵ نیایشگاه مند بوشهر دشتی
۱۳۷۷/۰۴/۲۷
۲۱۷۴ امامزاده عبدالمهیمن بوشهر بوشهر
۱۳۷۷/۰۹/۱۷
۲۱۸۴ عمارت ملک بوشهر بوشهر
۱۳۷۷/۰۹/۱۷
۲۲۰۴ کلیسای خارک بوشهر بوشهر
۱۳۷۷/۰۹/۱۶
۲۲۱۰ عمارت گلشن بوشهر بوشهر
۱۳۷۷/۱۲/۰۳
۲۳۱۹ عمارت امیریه بوشهر بوشهر
۱۳۷۸/۰۲/۱۹
۲۳۶۰ بافت شهر بوشهر بوشهر بوشهر
۱۳۷۸/۰۴/۲۹
۲۵۷۸ مدرسه سعادت مظفری بوشهر بوشهر
۱۳۷۸/۱۱/۱۱
۲۶۵۹ مدرسه گلستان بوشهر بوشهر
۱۳۷۸/۱۲/۲۵
۲۸۴۵ کاخ فیلیه خوزستان خرمشهر
۱۳۷۹
۲۸۸۰ گورستان مهاجمین انگلیسی بوشهر بوشهر
۱۳۷۹/۰۹/۰۵
۳۰۳۲ قلعه خورموج بوشهر دشتی
۱۳۷۹
۳۹۹۵ عمارت کوتی بوشهر بوشهر
۱۳۸۰/۰۷/۱۰
۴۰۴۳ کاخ سنگ سیاه بوشهر بوشهر
۱۳۸۰/۰۷/۱۰
۶۵۱۴ کلیسای ارامنه گریگوری بوشهر بوشهر
۱۳۸۱/۰۷/۰۷
۶۷۰۷ تپه شماره ۴ امامزاده اولیاء خراسان رضوی درگز
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۱۴ تپه پرکن خراسان رضوی درگز
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۱۶ تپه و محوطه مولودآباد خراسان رضوی درگز
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۱۸ تپه شماره ۳ سعدآباد خراسان رضوی درگز
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۸۲ کاروانسرای مخک (۲) فارس جهرم
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۸۳ بقعه شیخ خلیفه فارس جهرم
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۸۴ کاروانسرای مخک (۱) فارس جهرم
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۸۶ چهار طاقی سیمکان فارس جهرم
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۸۷ دروازه پیر شبیب فارس جهرم
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۸۸ امامزاده اسدالدهر فارس جهرم
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۸۹ آب انبار مخک فارس جهرم
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۶۷۹۰ آب انبار حاج آقارضا فارس جهرم
۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۷۰۴۱ بیمارستان امام خمینی اهواز خوزستان اهواز ‏۹″ ۴۱′ ۴۸°شرقی ‏۴۷″ ۱۹′ ۳۱°شمالی ۱۳۸۱/۱۰/۱۰
۷۰۸۶ محوطه خانه مالان تهران طالقان
۱۳۸۱/۱۱/۱۲
۷۲۰۱ کاروانسرای آسمانجرد فارس جهرم
۱۲/۱۱/۱۳۸۱
۷۲۰۲ تل قلعه فارس جهرم
۱۲/۱۱/۱۳۸۱
۷۲۰۳ چهار طاقی زاغ فارس جهرم
۱۲/۱۱/۱۳۸۱
۷۲۰۴ تل نقاره خانه شهر خضر فارس جهرم
۱۲/۱۱/۱۳۸۱
۷۲۰۵ چهار طاقی زاغ فارس جهرم
۱۲/۱۱/۱۳۸۱
۷۲۰۶ پل گچی اسفل فارس جهرم
۱۲/۱۱/۱۳۸۱
۷۲۰۷ تل کراده فارس جهرم
۱۲/۱۱/۱۳۸۱
۷۲۰۸ تل قبرستان برایجان فارس جهرم
۱۲/۱۱/۱۳۸۱
۸۲۶۲ تپه شماره یک امامزاده اولیاء خراسان رضوی درگز
۱۳۸۲/۱/۲۴
۸۲۶۳ تپه کال کلیسا خراسان رضوی درگز
۱۳۸۲/۱/۲۴
۸۳۹۷ قلعه دختر لاور ساحلی بوشهر دشتی
۱۳۸۲/۰۲/۰۹
۸۴۰۱ قلعه داراب خان بوشهر دشتی
۱۳۸۲/۰۲/۰۹
۹۷۶۴ خانه دادرس خوزستان اهواز
۱۳۸۲
۱۰۸۷۵ سرای عجم خوزستان اهواز
۱۳۸۲
۱۱۳۴۰ پل آجری بالا جنید لاک پل مازندران قائم‌شهر
۱۳۸۳/۱۱/۱۰
۱۲۸۲۲ محوطه قلاکوتی خرم کوه رودبار بخش عمارلو
۱۹/۵/۱۳۸۴
۱۲۸۴۴ قلعه تپه میلا جرد استان مرکزی شهرستان کمیجان شهر میلاجرد ‏۰″ ۱۲′ ۴۹°شرقی ‏۰″ ۳۷′ ۳۴°شمالی ۱۳۸۴/۵/۱۹ میلاجرد
۱۵۵۷۰ آسیاب قطب آباد فارس جهرم
۱۷/۳/۱۳۸۵
۱۷۵۰۶ مقبره قرمز آذربایجان شرقی مراغه

۱۷۵۰۷ پل اب بر بالا جهرم شهرستان سیمکان روستای کوشک حسن اباد
۲۷/۱۱/۱۳۸۷ سیمکان
۱۸۶۴۰ قبر جنرال بوشهر بوشهر
۱۳۸۵/۱۲/۲۸
۱۸۷۱۴ امامزاده شاهزاده ابراهیم بوشهر دشتستان
۱۳۸۵/۱۲/۲۸
۱۸۷۲۲ حسینیه درازی بوشهر دشتی
۱۳۸۵/۱۲/۲۸
۱۸۷۲۳ مسجد درازی بوشهر دشتی
۱۳۸۵/۱۲/۲۸
۲۲۱۶۹ امامزاده امام حسن بوشهر دیلم
۱۳۸۶/۱۲/۲۶
۲۲۱۷۸ آرامگاه صفا انگیز بوشهر دشتی
۱۳۸۶/۱۲/۲۶
۲۲۱۸۰ عمارت کلاه‌فرنگی بوشهر بوشهر بوشهر
۱۳۸۶/۱۲/۲۶
۲۲۱۸۲ آرامگاه شاه اسماعیل بوشهر دشتی
۱۳۸۶/۱۲/۲۶
۲۲۵۷۹ تپه قورق آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۲۲۲۸۶ تپه هرزند عتیق آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۶۱۷۸ قلعه سن سارود آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۱/۷/۷ مرند
۲۲۲۸۵ گورستان پراکنده بایره سفلی آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۲۲۲۵۴ گورستان پراکنده میاب آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۲۲۲۵۶ گورستان پراکنده میزاب آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۲۲۲۵۷ گورستان پراکنده بایره علیا آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۲۲۲۸۷ گورستان پراکنده دیزج قربان آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۲۲۲۶۶ گورستان تاریخی بناب مرند آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۲۲۲۵۵ گورستان تاریخی گلین قیه آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۲۲۲۶۷ گورستان غیبلر آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۲/۲۷ مرند
۶۳۷۹ تپه چراگاه امیر آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۱/۷/۷ مرند
۶۱۷۷ قلعه هلاکو آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۱/۷/۷ مرند
۱۸۹۰۹ قلعه گوهر سینه سی آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۵/۱۲/۲۸ مرند
۷۸۶ قلعه مرند (تپه یالدور) آذبایجان شرقی مرند
۱۳۴۷/۱/۱ مرند
۱۳۹ محراب مسجد جامع آذبایجان شرقی مرند
۱۳۱۰/۱۰/۱۵ مرند
۲۵۱۹۴ آرامگاه پیر خاموش آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۷/۱۲/۱۸ مرند
۷۳۷۱ حمام حاج موسی آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۱/۱۱/۱۲ مرند
۱۹۲۰۵ حمام قاضی مرند آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۰۳/۱۳ مرند
۲۱۲۳۱ مسجد بازار مرند آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۶/۱۱/۳۰ مرند
۲۲۸۵۵ مدرسه فرخی آذبایجان شرقی مرند
۱۳۸۷/۰۳/۷ مرند
۷۸۵ تپه باروج (قلعه باروج) آذبایجان شرقی مرند
۱۳۴۷/۱/۱ مرند
۱۱۰۳۴ آب انبار(سید باقر) خراسان رضوی بردسکن
۳۸۹ کاخ چهل‌ستون قزوین قزوین شهرستان قزوین
۱۳۳۴ قزوین
۲۵۸۸ عمارت شهرداری قزوین قزوین شهرستان قزوین
۲۷ /۱۱/ ۱۳۷۸ قزوین
۲۲۲۷ عمارت باغ سپهدار قزوین شهرستان قزوین
۳ /۱۲/ ۱۳۷۷ قزوین
۱۲۶۰۱ حمام قجر قزوین شهرستان قزوین
۱۱ /۵/ ۱۳۸۴ قزوین
۳۹۶۸ حمام بلور قزوین شهرستان قزوین
۱۰ /۷/ ۱۳۸۰ قزوین
۱۰۲۱ بازار قزوین قزوین شهرستان قزوین
۵ /۱۰/ ۱۳۵۶ قزوین
۲۰۸۹ کاروان‌سرای سعدالسلطنه قزوین شهرستان قزوین
۱۱ /۵/
۱۳۵۷
قزوین