یسنا
«یسنا» (پارسی میانه «yazišn» «عبادت، خیرات»، هم ریشه «سانسکریت yajña»)
مجموعه عبادی اصلی است. این مجموعه از ۷۲ قسمت به نام «هات» یا «ها» تشکیل
شده‌است. ۷۲نخ از پشم گوسفند در «کستی» (نخ مقدس که زرتشتیان آن را می‌پوشند)
نشان دهنده این قسمت‌ها هستند.«یسنا» شامل همه ۲۱ «نسک» است (جلد هفتم و آخر
در گروه سوم و آخر) که به نوبه خود شامل «گات‌ها» (کهن‌ترین و مقدس‌ترین بخش اوستا)
است و گمان می‌رود که توسط خود زرتشت سروده شده‌است. ساختار «گات‌ها» توسط
«یسناهپتانگ هات» («یسنا» «هفت فصل») قطع شده که فصل‌های ۳۵ تا ۴۲ «یسنا» را
تشکیل می‌دهد و تقریبا عمر آن به اندازه «گات‌ها» است و شامل نیایش وسروده‌هایی در
مدح خدای اعلی، اهورامزدا، فرشتگان، آتش، آب و زمین است. گرچه «یسنا» به صورت
منثور نوشته شده‌است، ساختار آن زمانی موزون بوده‌است. شش «نسک» از اولین گروه
«نسک»ها نیز که تفسیر «گات‌ها» است، به دسته «یسنا» تعلق دارد.
http://www.pardis78.blogfa.com/
ویسپرد
«ویسپرد» (فارسی میانه «vîspe ratavo»، «همه پروردگاران») مجموعه‌ای از متمم‌های
«یسنا» است. «ویسپرد» به ۲۳ «کردا» (قسمت‌ها، مفرد: کردو) تقسیم می‌شود که به
توصیف فرشتگان و عبادت آنها می‌پردازد.
یشت
«یشت»ها («yešti»، «عبادت با ستایش») که ۷۲ تا هستند، سروده‌هایی در ستایش مزدا
اهورا و ایزدان(فرشتگان موکل مزدا بر امور جهان) مختلف هستند. این سروده‌ها منبع
مهمی برای اسطوره‌شناسی ایرانی به شمار می‌روند و فردوسی در شاهنامه خود ازآنها
به بزرگی یاد کرده‌است. از میان ایزدانی که «یشت»های خاصی به آن اختصاص یافته
می‌توان به «اردویسورا آناهیتا» (ایزد موکل بر آب‌ها)، «تیشتریا» (ایزد باران)، «میترا»
(ایزد موکل بر عهد و پیمان)، «فراوشی» (روح‌های نیکان)، «ورثرغنه» (ایزد جنگاوری و پیروزی)
اشاره کرد. ساختار بخش اعظم «یشت»ها موزون است و برخی از سروده‌ها ویژگی‌های ادبی
قابل توجهی دارند که در دیگر متون اوستا رایج نیست.
http://www.pardis78.blogfa.com/