اهورامزدا جهان هستی را بر مبنای نظم وهنجاری درست و نیک آفریده که اَشا
نام دارد . در هنجار راستی ، اصل کنش و واکنش پیوسته وجود دارد . به عبارتی
قانون عکس العمل بخشی از هنجار اَشا است که در مورد نیک اندیشی و بد
اندیشی انسان نیز نتیجه میدهد . رفتار انسان ، هماهنگ با اندیشه او می
تواند خوب و سازنده و یا عکس آن ویران کننده و بد باشد . بر پایة قانون اشا
، رفتار انسان در همین جهان به خودش باز میگردد و بهشت و دوزخ را برای او
بوجود می آورد . پس بهشت یا دوزخ ، بازتاب طبیعی کردار انسان است . بهشت
بـرگرفته از واژه « وَهیشتـم منـو » در اوستـا اسـت ، یعنی «بهترین منش» و
دوزخ از واژة اوستـایـی « دروجو دِمانِه » آمده یعنی جایگاه دروغ و مکان
تیره گون که در برخی سرودها نیز به صورت « اَچیشتم مَنُو » آمده یعنی «
بدترین منش» بنابراین اهورامزدا بهشت و دوزخ را برای پاداش و یا آزار انسان
در دنیای پس از مرگ نیافریده است بلکه واکنشی طبیعی برای رفتار انسان است
که بر وجدان و روان او اثر میگذارد از این دیدگاه انسان که با اندیشه و
رفتار خود توانایی ساختن دوزخ و بهشت را دارد توانایی کاهش دادن آنان را
نیز خواهد داشت یعنی دوزخ برای انسان ، همیشگی نیست بلکه دیرپا و زمان
داراست .