نفش سدره در زندگی هر زرتشتی

سدره (sedre)
در اوستا می‌خوانیم: «سپیته دینیا مازدیسنواش اپه منم» یعنی: رنگ سفید نشان دین مزدا‌پرستی است و در فرهنگ زرتشتی نیز سفیدی نماد پاکی تن و روان یا «وهومن» است. سدره، پوششی است چسبیده به بدن با آستین‌های کوتاه که از پارچه پنبه‌ای یا ململ سفید رنگ درست شده و از گریبان به پایین چاکی دارد که تاسینه می رسد و در انتهای آن کیسه کوچکی قرار گرفته که کیسه کرفه (ثواب) نامیده می‌شود.
سدره در اوستا به نام (وهومنووستر vohumanu vaster) آمده و از 9 پارچه درست شده، پایه دین زرتشتی را در بر دارد. هر زرتشتی‌زاده زمانی که به نظر والدین خود به سن تکلیف دینی رسید (بین 7 تا 15 سال)، در جشنی شاد و روحانی، سدره را که به منزله زره یا جوشنی مینوی است، می‌پوشد، تا خود را به پیام‌های اشوزرتشت مجهز کند و به عنوان یک بهدین شایسته، این پیام‌های فشرده را به خوبی از بر سازد، درک کند و هر روز با «نو کردن کشتی» و با تمرین و ممارست در طول زندگی به کار گیرد، تا هم خود درست و سالم و شاد و مفید و اشویی زندگی کند و هم برای جهان سودرسان باشد‌، با نیکان و وهان جهان همازور شود:
1- باور به یکتایی خدا: خدایی که اهورا (هستی بخش) مزدا (بزرگ دانا) است و این دو صفت بزرگی به هم پیوسته و هماهنگ و جداناشدنی است و در همه جای این جهان بی‌کران و در همه چیز در تجلی است. خدایی که هر چه آفریده لازم و ملزوم یکدیگر و گوهر است و در نماز صدویک نام خدا ویژگی‌های دقیق او روشن شده‌است.
2- باور به پیامبری اشوزرتشت: نخستین پیام‌آوری که از یکتاپرستی (توحید) و پیامبری (نبوت) و جهان مینوی (معاد) خبر داد و پیام خود را مانتره (برانگیزنده اندیشه) نامید و از دین (داینیو) به مفهوم (وجدان آگاه و پویا) سخن به میان آورد؛ حقایقی را کشف و به صورت پیام‌هایی انسان‌ساز به جهانیان ارزانی داشت که هیچ دانشمندی در آن زمان نمی‌توانست با پژوهش و تحقیق آنها را به دست آورد، و هنوز هم در قرن بیست‌و‌یکم تازه و بکر می‌نماید.
3- باور به جهان مینوی و پادافره روان: وهیشتم مینیو (بهشت) و، گروسمان (خانه نور) و اچیشتم مینیو یا دوزخ (خانه دروغ)….
4- باور به اشا (راستی): اشوزرتشت نخستین کسی است که به وجود هنجار در هستی پی برد و از قانون اشا سخن گفت و می‌فرماید:
«راه در جهان یکی‌ست و آن راه راستی است» و انسان تنها موجودی است که به علت برخورداری از خرد می‌تواند از قوانین طبیعت سردرآورد، دانش اندوزد و برای خوشبخت زیستن لازم است که با قانون اشا هماهنگ و همسو و همراه شود.
5- باور به گوهر آدمی و آدمیت: بر پایه آموزش‌های اشوزرتشت همه انسان‌ها از هر جنس و رنگ و نژاد و مذهب، دارای وجدان (دین) و خرد هستند، از جسم و جان و روح و فروهر بسیار بالنده‌تر از همه موجودات دیگر در جهان برخوردارند و دارای حقوق کاملاً برابر هستند،‌ قدرت تشخیص نیک از بد و ارزش گزاری را دارند، به تعبیر اشوزرتشت «من» دارند و از آزادی کامل انتخاب راه برخوردار هستند و می‌توانند «من» خویش را به هر صورتی که مایل هستند هدایت کنند. بهترین من یا بدترین منش را در پیش گیرند، سرنوشت خود را بسازند،«سپنته من» یا «انگره من» شوند. تکلیف هر زرتشتی این است که «من» خویش را به سوی هومنی و سپنته‌منی هدایت کند، خدمت به خلق را پیشه خود سازد، با تمام نیرو با انگره‌من‌های درون و برون به یاری دانش و خرد، پیوسته در نبرد باشد.
6- باور به امشاسپندان (شش فروزه بارز اهورامزدا): اشوزرتشت اهورامزدا را دارای شش فروزه؛ وهومن (نیک منشی)، اردیبهشت (راستی) شهریور (شهریاری بر خویش و تسلط بر نفس)، سپندارمزد (مهر و فروتنی و وفای به عهد)، خرداد (دانشـ‌اندوزی تا رسیدن به رسایی) و امرداد (جاودانگی) می‌شناسند و می‌آموزد که هرکس از این شش فروزه اهورایی با تمرین و ممارست به‌طور کامل برخوردار شود، می‌تواند در نهایت به جاودانگی برسد و با خدا یکی شود. این باور در فرهنگ ایرانی، به صورت اعتقاد به هفت شهر عشق یا هفت‌خوان رستم با نمادهای گوناگون در سر سفره هفت‌سین باقی مانده‌است.
7- اعتقاد به نیکوکاری و دستگیری از نیازمندان: دین زرتشت دور نگهدارنده جنگ‌افزار، پیام‌آور صلح و آشتی دهنده‌است. خوشبختی از آن کسی دانسته‌شده که خوشبختی دیگران را فراهم می‌سازد. باور به (میزد meyazd) زرتشتی را بر آن می‌دارد که در هر مقام مادی و معنوی که هست به دیگران یاری رسان باشد. شش چهره «گهنبار» در سال و باردادن و کمک‌کردن به نیازمندان، سنت وقف، جشن خوانی‌ها به گونه‌ای بسیار آبرومند برگزار کنند و از خودگذشتگی (خویت ودس) را که لازمه زندگی گروهی است به جامعه می‌آموزند.
8- باور به سپنته‌بودن چهار آخشیج: آب و باد و خاک و آتش در دین اشوزرتشت مقدس است. هر فرد زرتشتی وظیفه دارد محیط زیست را در حد توان پاک نگه‌دارد.
9- باور به فرشکرد farshakart مثبت‌نگری و نوخواهی، یکی از مهم‌ترین پایه‌های دین زرتشت است. هر بهدین با تمام توان کوشش دارد که با آوردن نور بر تاریکی و با دانش بر جهل پیروز شود و در پویایی اندیشه و گفتار و کردارنیک و آبادانی گیتی نقشی اساسی داشته، «فرشگرد» به مفهوم تازه کننده جهان باشد.

نوشته: موبد دکتر اردشیر خورشیدیان