در بینش اشوزرتشت ، اهورامزدا جهان هستی را بر مبنای نظم وهنجاری درست و
نیک آفریده که اَشا نام دارد . در هنجار راستی ، اصل کنش و واکنش پیوسته
وجود دارد . به عبارتی قانون عکس العمل بخشی از هنجار اَشا است که در مورد
نیک اندیشی و بد اندیشی انسان نیز نتیجه میدهد . رفتار انسان ، هماهنگ با
اندیشه او می تواند خوب و سازنده و یا عکس آن ویران کننده و بد باشد . بر
پایة قانون اشا ، رفتار انسان در همین جهان به خودش باز میگردد و بهشت و
دوزخ را برای او بوجود می آورد . پس بهشت یا دوزخ ، بازتاب طبیعی کردار
انسان است . بهشت بـرگرفته از واژه « وَهیشتـم منـو » در اوستـا اسـت ،
یعنی «بهترین منش» و دوزخ از واژة اوستـایـی « دروجو دِمانِه » آمده یعنی
جایگاه دروغ و مکان تیره گون که در برخی سرودها نیز به صورت « اَچیشتم
مَنُو » آمده یعنی « بدترین منش» بنابراین اهورامزدا بهشت و دوزخ را برای
پاداش و یا آزار انسان در دنیای پس از مرگ نیافریده است بلکه واکنشی طبیعی
برای رفتار انسان است که بر وجدان و روان او اثر میگذارد از این دیدگاه
انسان که با اندیشه و رفتار خود توانایی ساختن دوزخ و بهشت را دارد توانایی
کاهش دادن آنان را نیز خواهد داشت یعنی دوزخ برای انسان ، همیشگی نیست
بلکه دیرپا و زمان داراست .